شناسایی دانش آموز با استعداد فرآیند دشواری است که نیازمند تلاش مربیان و والدین به یک میزان است. معمولا، والدین اولین افرادی هستند که متوجه می شوند، فرزندشان کمی جلوتر از برنامه رشد عادی رفتار می کند. ممکن است فرزند با استعداد، خواندن یا نوشتن را سریعتر از بچه های اطرافش یاد بگیرد، یا شاید فقط توانایی استثنایی در یادگیری کارهای جدید داشته باشد.
مدارس و معلمان، مراجع بعدی هستند که استعدادهای درخشان را در دانش آموزان شناسایی می کنند. شناسایی استعدادها یک فرآیند واحد نیست. حاصل تلاش ترکیبی بسیاری از افراد است که گرد هم می آیند تا بر اساس شواهدی که نشان دهنده با استعداد بودن است، دانش آموز با استعداد را شناسایی کنند.
با توجه به مجازی بودن مدرسه در حال حاضر و برگزاری کلاس ها در سامانه کلاس آنلاین در ادامه این مقاله نحوه انجام این فرآیند با جزئیات بیشتر را بررسی خواهیم کرد.
فهرست محتوا
Toggleتعریف کودک با استعداد و تیزهوش
پژوهشگران کودکان تیزهوش و با استعداد را اینگونه تعریف می کنند، کودکانی که توانایی هایشان را در مقایسه با همسالانشان بسیار بالاتر از حد متوسط نشان می دهند. این توانایی ها ممکن است در زمینه های مختلف از رهبری گرفته تا توانایی های عقلانی یا هنری نشان داده شوند.
گاهی اوقات، این کودکان با استعداد در یک زمینه خاص مانند ریاضی یا علوم استعدادهای باورنکردنی از خود نشان می دهند.این تعریف شامل استعداد، عملکرد و دستاوردها می شود.
کودک با استعداد، به کودکانی اطلاق می شود که هم استعداد و هم توانایی استفاده از آن استعداد را در سطح بسیار بالایی دارند.
اما این بدان معنا نیست که کودکان تیزهوش کم نمی آورند. با توجه به شرایط مختلف، دانشآموزان با استعداد ممکن است در مواقعی نتوانند از پتانسیل خود استفاده کنند. بسیاری از شرایط بر عملکرد آنها تأثیر منفی میگذارند. کمبود منابع، جابجایی زیاد معلمان، ناامن بودن محیط دلایلی هستند که بر عملکرد تاثیر منفی می گذارند.
وظیفه معلمان و کارکنان مدرسه است که به همه دانشآموزان با بالاترین کیفیت ممکن آموزش بدهند، تا دانش آموزان با استعداد شناسایی و به خوبی هدایت شوند و بهترین عملکرد را داشته باشند .
دانش آموزان با استعداد چند نفر هستند؟
تعیین اینکه چه تعداد دانش آموز با استعداد با وجود مجازی بودن و نحوه برگزاری کلاس آنلاین وجود دارد واقعا دشوار است! کودکانی را که ، ۱۰ درصد بهتر از همسن های خود در یک حوزه خاص عمل میکنند، طبق دستورالعمل ها اغلب تیزهوش و با استعداد در نظر گرفته میشوند. تحقیقات نشان داده است که درصد مشابهی از کودکان تیزهوش در میان دانش آموزان معلول وجود دارد. تقریباً از هر ۱۰ دانش آموز معلول، یکی با استعداد است! متأسفانه، تشخیص آنها اغلب سختتر از همسالانشان است که هیچ معلولیتی ندارند.
شناسایی دانش آموز با استعداد
دستورالعمل های عمومی
دانش آموزان می توانند استعداد بالقوه برای عملکرد بیش از حد در یک یا چند حوزه را داشته باشند.
- 5 حوزه را می توان نام برد که کودکان می توانند استعداد خود را در آنها نشان دهند: حوزه های فکری، خلاق، هنری، رهبری و دانشگاهی.
- دانش آموزان باید توانایی استفاده از استعداد بالقوه خود را در سطوح چشمگیر در یک یا چند حوزه نشان دهند.
- باید عملکرد دانش آموزان را با همسالان مقایسه کنند تا نشان دهند که آیا آن عملکرد به طور قابل توجهی بهتر از سایر دانش آموزان است یا خیر.
اینها سه دستورالعمل کلی هستند که از طریق آنها می توان دانش آموز با استعداد را شناسایی کرد، روش های نسبتاً مشخصی نیز وجود دارد که با استفاده از آنها می توان این دانش آموزان را شناسایی کرد.
چک لیست های رفتاری دانش آموز با استعداد
کودکان تیزهوش و با استعداد اغلب نشانه ها و رفتارهای متعددی از خود نشان می دهند که با تیزهوش بودن مرتبط است. کودکان با استعداد و تیزهوش اغلب کمال گرا هستند که نسبت به انتظارات از آنها، حساسیت بالایی دارند. آنها اغلب سعی میکنند در سطح بالایی کار کنند و احساس میکنند که وقتی انتظار دیگران را برآورده نمیکنند، شکست خورده و ناامید می شوند.
اگر نمره کاملی برای کار خود نگیرند، ممکن است احساس کنند شکست خورده اند. رفتار واضحی که کودکان تیزهوش و با استعداد را متمایز می کند، تمایل آنها به یادگیری دروس قبل از همسالانشان است که اغلب آنها را در هنگام یادگیری بسیار جلوتر از همسالان خود قرار می دهد.
این کودکان در جستجوی پاسخ کوشا تر و معمولاً مشکل گشا هستند. اگرچه آنها ویژگی های رفتاری را نشان می دهند که اغلب با همسالان خود متفاوت است، آنها نیز مانند سایر کودکان به روش های مختلف یاد می گیرند. نکته مهم است که برخی از کودکان را صرفاً به دلیل اینکه سبکهای یادگیری خاصی را ترجیح میدهند، به عنوان تیزهوش تلقی نکنید.
آزمایش کردن
از آنجایی که عملکرد در مقایسه با همسالان آنها روش مهمی برای سنجش استعداد یا عدم استعداد کودک است، جای تعجب نیست که با استعداد بودن تا حدی از طریق آزمایش مشخص می شود. آزمونهای پیشرفت اغلب آن دادههایی را تولید میکنند که با استعداد بودن، برای اولین بار از آنها شناسایی میشود.
این آزمونها ممکن است مختص موضوعاتی مانند ریاضی یا علوم باشد. علاوه بر آزمونهای پیشرفت، آزمونهای توانایی نیز وجود دارد که دانشآموزان میتوانند در آنها شرکت کنند که ممکن است با استعداد و تیزهوش بودن آنها را نشان دهد.
حتی تستهای غیرکلامی نیز وجود دارد که میتوان هر زمان که دانشآموزی با استعداد است اما از نظرکلامی مهارت ندارد، از آنها استفاده کرد. به عنوان مثال، دانشآموزان از فرهنگهای مختلف ممکن است بهطور باورنکردنی با استعداد باشند، اما فاقد مهارتهایی در زبان هدف (زبان رسمی) هستند که به آنها کمک میکند تا در آزمونهای استاندارد و شفاهی با تمام توان خود عمل کنند.
یک شکل بسیار خاص از شناسایی استعدادها به عنوان شناسایی استثنایی دوگانه شناخته می شود. این شکل از شناسایی زمانی استفاده می شود که استعداد در کودکی که دارای معلولیت است وجود داشته باشد.
کودکان دارای ناتوانی یادگیری، مانند نارساخوانی، ممکن است باهوش استثنایی باشند. کودکانی که دارای معلولیت هستند و همچنین دارای استعداد هستند، اغلب در یک زمینه مهارت بسیار بالایی از خود نشان می دهند در حالی که در یک حوزه جداگانه نیز عقب هستند. به عنوان مثال، یک کودک ممکن است مهارت های استدلال منطقی پیشرفته ای را نشان دهد اما با نوشتن مشکل داشته باشد. این ممکن است نشان دهنده هوش بالا و همچنین وجود یک ناتوانی یادگیری باشد.
والدین و معلمان باید مراقب کودکانی باشند که چنین رفتارهایی از خود نشان می دهند، زیرا آنها ممکن است پس از دریافت حمایت لازم برای کمک به منظور غلبه بر ناتوانی خود، از پتانسیل باورنکردنی خود بهره ببرند. مدارس اغلب برنامه های غربالگری دارند که برای شناسایی دانش آموزان تیزهوش و با استعداد استفاده می شود. اما یک نکته مهم این است که، آزمایش های تشخیصی نمی تواند خیلی زود انجام شود.
آزمایش قبل از شش سالگی برای شناسایی واقعی استعدادها خیلی زود است. حتی زمانی که کودکان کوچکتر مورد آزمایش قرار می گیرند، از اندازه گیری های جایگزین برای سنجش اینکه آیا کودک واقعا با استعداد است یا خیر، استفاده می شود. به این ترتیب، هیچ آزمون جهانی وجود ندارد که در همه موارد برای سنجش استعداد یا عدم استعداد دانش آموز استفاده شود.
هنگامی که آزمایش ها انجام می شود، نتایج بر اساس معیارهای مختلف تفسیر می شوند. نمره خام دانشآموز در نظر گرفته میشود، و سپس آنها به رتبههای صدکی درجهبندی میشوند، که اساساً به این معنی است که عملکرد آنها با عملکرد سایرین در سطح کلاس خود مقایسه میشود.
هم معلمان و هم والدین همیشه در شناسایی کودکان با استعداد ناکام هستند! دشواری در ارزیابی اینکه آیا یک کودک با استعداد است یا خیر به دلیل این واقعیت که کودکان می توانند در حوزه های مختلف بسیار با استعداد باشند پیچیده است. واضح است که شناسایی استعدادها فرآیند ساده ای نیست.
کودکان ممکن است با استعداد باشند، اما به دلیل شرایط مختلف، ممکن است این استعداد را در مدرسه خود نشان ندهند. کمبود منابع یا حتی ناتوانی ممکن است منجر به عملکرد ضعیف شود، و تنها آزمایش قابل توجه ممکن است نشان دهد که آنها پتانسیل بهتری نسبت به همتایان خود دارند. این به والدین و معلمان بستگی دارد که در تلاشی ترکیبی گرد هم آیند تا از مشاهدات و نتایج آزمایش برای شناسایی دانش آموزان با استعدادقبل از اینکه پتانسیل بالقوه آنها استفاده نشود، بهره ببرند!