«متاورس نه‌تنها دید ما نسبت به جهان، بلکه نحوه‌ی حضور و مشارکت‌مان در آن را نیز تغییر می‌دهد». این جمله‌ی معروف ساتیا نادلا (Satya Nadella)، مدیر ارشد مایکروسافت، عمق حضور یک تکنولوژی نوظهور در دنیای آینده را نشان می‌دهد. متاورس تکنولوژی‌ای است که از آن با عنوان اینترنت آینده یاد می‌شود. اینترنتی که به جای دو بعد، سه‌بعدی خواهد بود. ادغام احساسات و غوطه‌وری انسان در این دنیای مجازی، ویژگی بارز آن است. اما متاورس چیست؟ چطور کار میکند؟ چطور توسعه یافته و چه فرصت‌هایی دارد؟
در این مقاله به این سوالات با بررسی کامل متاورس، تکنولوژی‌ها و شرکت‌های معروف توسعه‌دهنده‌ی آن، انواع، کاربردها، نحوه دسترسی و دیگر مفاهیم و موارد تکنیکی پیرامون این حوزه پاسخ خواهیم داد. با ما همراه شده و با یکی از عناصر اصلی زندگی انسان در دهه‌های آینده آشنا شوید.
متاورس (Metaverse) یک فضای دیجیتال سه‌بعدی است که با استفاده از تکنولوژی‌هایی مانند واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، زندگی آنلاین انسان را با زندگی واقعی و شبیه‌سازی‌شده او ترکیب میکند. از طریق این تکنولوژی، اینترنتی که امروز در حال استفاده از آن هستیم، در یک فضای واقعیت مجازی در دسترس خواهد بود.
متاورس از طریق رابط‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری خود، حواس انسانی مانند بینایی، شنوایی و حتی لامسه را با اینترنت ادغام و درگیر میکند. در این دنیای مجازی، بسیاری از امور دنیای واقعی به شکل شبیه‌سازی‌شده، قابل‌انجام هستند. آموزش، تجارت، ساخت‌وساز و تفریح نمونه‌هایی از این فعالیت‌ها هستند.
اگر می‌پرسید که پیش‌نیازهای دسترسی به دنیای متاورس چیست؟ به‌طورخلاصه باید به اینترنت و رابط‌های سخت‌افزاری واقعیت مجازی یا VR اشاره کنیم. با استفاده از این ابزارها می‌توانید وارد فضاهای متاورس متعدد مانند متا، آکیولس و غیره شوید.
توسعه‌دهندگان این تکنولوژی رویای ساخت یک دنیای دیجیتال با تلفیقی از واقعیت فیزیکی و مجازی را در سر می‌پرورانند که افراد می‌توانند بدون نیاز به تعویض دستگاه‌ها یا موقعیت فیزیکی‌شان در آن زندگی کنند. رویایی که امروز، قدم‌های اولیه برای آن برداشته شده و دیگر یک داستان علمی-تخیلی نیست.
متاورس چطور کار میکند؟
اما سازوکار عملکرد Metaverse چیست؟ از نظر تکنیکی، پایه‌ی عملکرد دنیای متاورس مشابه اینترنتی است که در سال‌های اخیر از آن استفاده کرده‌ایم. با این تفاوت که وب‌سایت‌ها، سرویس‌ها و شبکه‌های اجتماعی در آن هم‌افزایی و ادغام بیشتری با یکدیگر دارند. این ادغام بیشتر به‌منظور ساخت دنیایی هرچه شبیه‌تر به دنیای واقعی است.
رابط کاربری اصلی متاورس ، هدست‌های واقعیت مجازی هستند که افراد با قرار دادن آن‌ها روی چشم‌ها و گوش‌های خود با اینترنت و برنامه‌های متاورسی ارتباط آسان‌تر، گسترده‌تر و سریع‌تری دارند. به‌صورت تئوری اما هدف غایی متاورس، بسیار فراتر از یک اینترنت واقعیت مجازی است.
همه چیز درباره متاورس و عملکرد آن در چهار المان زیر خلاصه می‌شود:
- انواع مختلف نرم‌افزارهای سه‌بعدی
- اینترنت و اینترنت اشیاء
- نرم‌افزارهای همکاری آنی (Real-time Collaboration)
- تکنولوژی بلاک چین و ابزارهای غیرمتمرکز توسعه‌یافته روی آن
منظور از آواتار در متاورس چیست؟
در متاورس، آواتارها نماینده‌های ما به‌عنوان افراد حقیقی در دنیای مجازی هستند. درواقع، هر فرد می‌تواند برای خود یک آواتار مانند آنچه امروز به‌عنوان عکس پروفایل در شبکه‌های مجازی داریم داشته باشد که به‌واسطه‌ی آن با دیگر آواتارها و المان‌های متاورس ارتباط برقرار میکند. به‌عنوان‌مثال در یک جلسه‌ی کاری مجازی در متاورس افراد به‌جای‌اینکه با وب‌کم‌های خود حاضر شوند، به‌صورت مجازی و از طریق آواتارهای‌شان حضور دارند.
با آواتار خود می‌توانید در متاورس به کنسرت بروید، سفر کنید، خریدوفروش انجام داده یا بازی کنید. همه‌ی این فعالیت‌ها را می‌توانید همزمان با فعالیت‌های‌تان در دنیای واقعی انجام دهید، بدون اینکه لزوما نیازی به ترک فضای متاورس داشته باشید. این ابزارهای دیجیتال می‌توانند اشکال مختلفی داشته باشند. برخی از آن‌ها تنها سروگردن را شامل می‌شوند، برخی فقط بالاتنه دارند و انواع کامل‌تر به شکل یک بدن کامل ساخته می‌شوند.
پلتفرم‌های مختلف متاورس به شما این امکان را می‌دهند که آواتار خود را از بین گزینه‌های آماده انتخاب کرده یا بخرید. بعضی از آن‌ها امکان انجام ادیت‌های جزئی یا کلی نیز به شما می‌دهند. همچنین در مواردی امکان ساخت کامل یک آواتار از ابتدا و انتقال آن از یک متاورس به دیگری به‌عنوان یک شی یا NFT وجود دارد. برای ورود به Metaverse و انجام فعالیت در آن قطعا به آواتار نیاز دارید.
تاریخچه متاورس
شاید جالب باشد بدانید که Metaverse کلمه جدیدی نیست. در سال ۱۹۹۲ برای اولین بار در یک رمان علمی-تخیلی به این کلمه اشاره شد. نام این رمان، تصادف برفی (Snow Crash) و نویسنده‌ی آن نیل استفنسون (Neal Stephenson) است. در این کتاب، منظور از متاورس یک دنیای مجازی پایدار است که در آن، تعاملات اجتماعی با استفاده از آواتارها و بازی‌های مجازی میسر می‌شود. دنیایی که در طول تاریخ ادبیات علمی-تخیلی و سینما نیز بارها به تصویر کشیده شده است.
اما ایده‌ی تبدیل متاورس به واقعیت، به‌مرور‌زمان و به‌ویژه با شکل‌گیری شبکه‌های اجتماعی و در راس آن‌ها فیسبوک توسعه یافته است. از دیگر نقاط عطف در تاریخ Metaverse می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سال ۲۰۰۳؛ تولید بازی دنیای مجازی Second Life
- سال ۲۰۰۶؛ آغازبه‌کار شرکت روبلوکس (Roblox) به‌عنوان یک پلتفرم توسعه‌ی بازی‌های ویدئویی
- سال ۲۰۰۹؛ اختراع بیت کوین به‌عنوان اولین بلاک چین و ارز دیجیتال جهان
- سال ۲۰۱۲؛ اختراع NFT ها یا توکن‌های غیرقابل تعویض که از دارایی‌های مهم در متاورس محسوب می‌شوند.
- سال ۲۰۱۵؛ اختراع اتریوم به‌عنوان دومین بلاک چین بزرگ جهان با امکان اجرای قراردادهای هوشمند که تولید اپلیکیشن‌ها به‌صورت غیرمتمرکز را میسر می‌سازد.
- سال ۲۰۱۶؛ تولید هدست‌های VR آکیولس توسط فیسبوک
- سال ۲۰۲۰؛ راه‌اندازی متاورس دسنترالند بر بستر بلاک چین اتریوم
- سال ۲۰۲۱؛ تغییر نام فیسبوک به متا
پنج رکن اساسی در توسعه متاورس
پاسخ به این سوال که متاورس چیست و چگونه کار میکند با توضیح تکنولوژی‌های به‌کاررفته در توسعه‌ی آن روشن‌تر می‌شود. این تکنولوژی‌ها به مثابه ارکان این تکنولوژی هستند که در ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم.
واقعیت مجازی؛ اولین رکن متاورس
واقعیت مجازی (Virtual Reality) و به‌اختصار VR، یک فضای مجازی با تجربیاتی شبیه‌سازی‌شده از دنیای واقعی است. درگیری فیزیکی، ذهنی و احساسی با این دنیا از طریق رابط‌های سخت‌افزاری و به‌ویژه هدست‌های VR محقق می‌شود.
اما نقش VR در فضای متاورس چیست؟ در پاسخ باید گفت محتوایی که کاربر در این دنیا با آن‌ها سروکار دارد، عمدتا از طریق تبدیل آنی محتویات دنیای واقعی با استفاده از تکنولوژی VR تولید می‌شوند. دوربین‌های فیلم‌برداری ۳۶۰ درجه، نقشی اساسی در تحقق این هدف دارند و به کاربر امکان تجربه درلحظه‌ی واقعیات مجازی‌شده را با غوطه‌وری بیشتر می‌دهند. هدست‌های واقعیت مجازی Meta Quest 2 تولیدشده توسط شرکت متا از شناخته‌شده‌ترین ابزارهای واقعیت مجازی هستند.
واقعیت افزوده؛ ترکیب دنیای واقعی و مجازی
درحالی‌که در واقعیت مجازی کاملا در یک دنیای مجازی به‌سر می‌بریم، واقعیت افزوده (Augmented Reality) امکان تلفیق تجربیات دیجیتال و آنلاین را به ما می‌دهد. هم‌اکنون نیز در بسیاری از دستگاه‌های دیجیتال خود در حال استفاده از AR هستیم. به‌عنوان‌مثال نقشه‌های گوگل، خودروهای خودران و اپلیکیشن‌های محاسباتی معماری و طراحی داخلی از این تکنولوژی برای ارائه‌ی اطلاعات دیجیتالی درباره‌ی المان‌های دنیای واقعی استفاده می‌کنند.
درحقیقت واقعیت افزوده از طریق نمایشگرهای گوشی‌های هوشمند یا هدست‌ها، درک ما از عناصر دنیای واقعی را با ارائه‌ی اطلاعات دیجیتالی گرافیکی، متنی یا صوتی درباره‌ی آن‌ها غنی‌تر میکند. اگر می‌پرسید که نقش AR در دنیای Metaverse چیست؟ باید بگوییم این تکنولوژی، خلاء یا فضای خالی بین این دنیا و واقعیت را پر میکند. گوگل، متا، آمازون، اپل و مایکروسافت از مهم‌ترین کمپانی‌های توسعه‌دهنده‌ی تکنولوژی AR با تولید انواع گجت‌های پوشیدنی و نرم‌افزار هستند.
بیشتر بخوانید: تفاوت واقعیت مجازی و واقعیت افزوده چیست؟
مدل سازی سه بعدی
محیط سه‌بعدی متاورس نیازمند مدل‌سازی با سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری خاص است. اسکن و نقشه‌برداری از فضای اطراف با استفاده از دوربین‌های پیشرفته، مهم‌ترین کاری است که این سیستم‌ها انجام می‌دهند. به‌این‌ترتیب کاربر، تجربه‌ای همه‌جانبه در محیط مجازی خود خواهد داشت. سیستم‌های مدل‌سازی 3D به‌طور‌مثال به کاربر متاورس این امکان را می‌دهند که در محیطی شبیه‌سازی‌شده مانند خانه‌اش ورزش کند، بدون اینکه با اشیاء اطراف برخورد داشته باشد.
اینترنت اشیاء
درباره‌ی اینترنت اشیاء در سال‌های اخیر در عرصه‌هایی مانند سیستم‌های هوشمندسازی، کنترل ترافیک و خودروهای خودران بسیار شنیده‌ایم. اما نقش این تکنولوژی در متاورس چیست؟ دریافت اطلاعات از المان‌های فیزیکی اطرافمان با اینترنت اشیاء (Internet of Things) یا به‌اختصار IoT انجام می‌شود. به‌این‌ترتیب، اشیاء مختلف به یک سیستم مرکزی وای‌فای متصل شده و به واسطه‌ی حسگرها و سیستم‌های دیجیتال‌شان اطلاعات خود را به آن صادر می‌کنند.
علاوه بر این، اینترنت اشیاء به کاربران متاورس کمک میکند که در ایمنی بالا در این محیط فعال باشند. موضوع ایمنی از آنجا مطرح می‌شود که هدست‌های VR معمولا ارتباط کاربر با محیط فیزیکی‌اش را قطع می‌کنند و احتمال برخورد او با اشیاء را افزایش می‌دهند. دستگاه‌های مجهز به اینترنت اشیاء می‌تواند با ارسال پیام‌های هشدار صوتی و غیره، کاربر را نسبت به مختصات موقعیت فیزیکی‌اش آگاه کنند.
بلاک چین؛ تسهیل کننده ارتباطات مالی در متاورس
آنچه ارتباطات مالی و مالکیت اشیاء و دارایی‌ها را در متاورس تسهیل و اساسا امکان‌پذیر میکند، بلاک چین (Block chain) است. این تکنولوژی مبتنی بر شبکه و برنامه‌نویسی کامپیوتری به بیان ساده یک دفترکل یا پایگاه داده‌ی غیرمتمرکز است. ویژگی مهم این تکنولوژی دشواری بسیار زیاد حذف بلوک‌های تولیدشده در آن یا تغییر آن‌هاست. هر بلوک شامل کدهایی است که اطلاعات مالکیتی صاحب آن را در بر دارد. چنین سیستمی در صنعت ارز دیجیتال و زیرشاخه‌های آن مانند NFT ها بسیار کاربردی است. به‌واسطه‌ی بلاک چین افراد می‌توانند مالکیت خود را روی این نوع دارایی‌ها به اثبات رسانده، آن‌ها را خریدوفروش کرده یا انتقال دهند.
بخش مهمی از مالکیت دارایی‌ها در متاورس با ارزهای دیجیتال و تکنولوژی زیرساختی آن یعنی بلاک چین انجام می‌شود. به‌این‌ترتیب انجام فعالیت‌های تجاری و مالی با درآمد واقعی و قابل‌استفاده در دنیای واقعی میسر می‌شود. چراکه اساسا ارزهای دیجیتال قابل تبدیل به ارزهای فیات یا همان ارزهای رایج مانند دلار و غیره هستند.
بااین‌حال نمی‌توان گفت که به‌طور صد درصد، بلاک چین تنها راه‌حل غول‌های فناوری مانند متا برای ذخیره‌سازی داده‌های‌شان در متاورس است. بسیاری از کارشناسان معتقد هستند که آن‌ها ترجیح می‌دهند از ظرفیت پایگاه‌های داده‌ی خودشان برای این منظور استفاده کنند. با توجه به گستردگی و پیچیدگی این مبحث، پاسخ به سوال بلاک چین چیست؟ نیازمند مطالعه‌ی یک یا حتی چندین مقاله‌ی جداگانه است.
روش دسترسی به فضای متاورس چیست؟
بسیاری از کاربران مبتدی می‌پرسند که چطور می‌توانند به متاورس دسترسی داشته باشند یا وارد آن شوند؟ همانطورکه قبلا هم گفتیم، ابزارهایی که یک کاربر برای ورود به این فضا باید در اختیار داشته باشد، اینترنت، دستگاه دیجیتال اعم از موبایل، لپ‌تاپ، کامپیوتر و تبلت و رابط‌های کاربری VR هستند. سیستم شما نیز لازم است که از توانایی پردازش محاسباتی و گرافیکی متوسط به بالا برخوردار باشد.
با اتصال به اینترنت و راه‌اندازی هدست خود، لازم است که وارد یکی از پلتفرم‌های متاورس شوید. اگر می‌پرسید که بهترین پلتفرم متاورس چیست؟ در پاسخ باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- هورایزن ورلدز (Horizon Worlds) متعلق به شرکت متا (Meta)
- روبلوکس (Roblox)
- دسنترالند (Decentraland)
- آکسی اینفینیتی (Axie Infinity)
- سومیوم اسپیس (Somnium Space)
- بازی فورت نایت (Fortnite)
فضای این پلتفرم‌ها عمدتا ماهیت بازی دارد. به این معنی که با ورود به آن‌ها باید فعالیت خاصی انجام دهید. درجه‌ی آزادی این فعالیت‌ها و مشابهت آن‌ها با دنیای واقعی متفاوت است. تقریبا همه‌ی آن‌ها توکن بومی خودشان را برای انجام تراکنش‌های درون‌رنامه‌ای دارند. به‌عنوان‌مثال توکن بومی هورایزن ورلدز به همین نام و با علامت اختصاری HZN شناخته می‌شود. این توکن‌ها قیمت‌های متفاوتی دارند.
همچنین ورود به برخی از این پلتفرم‌ها رایگان و برای برخی دیگر، نیازمند پرداخت هزینه با توکن‌های بومی است. انجام بسیاری از فعالیت‌ها در متاورس نیز نیازمند پرداخت هزینه خواهد بود. برای تهیه‌ی توکن‌های متاورسی بهترین و سریع‌ترین راه، خرید آن‌ها از صرافی‌های معتبر و مطمئن ارز دیجیتال است. در ادامه نیز باید توکن‌های خود را به کیف پول‌های ارز دیجیتال غیرمتمرکز مانند متامسک (Metamask) و تراست والت (Trust Wallet) منتقل کنید. پیش از اینکار در مورد سازگاری کیف پول خود با پلتفرم متاورس موردنظر مطمئن شوید.
کاربرد متاورس چیست؟
درست است که محیط عمده‌ی پلتفرم‌های متاورس امروزی، بازی‌محور طراحی شده؛ اما این تکنولوژی هم‌اکنون نیز کاربردهای متعددی پیدا کرده است. پیش‌بینی می‌شود در آینده، بسیاری از فعالیت‌های انسانی با معادل شبیه‌سازی‌شده در متاورس قابل‌انجام باشند. در ادامه، چند کاربرد مهم این تکنولوژی را معرفی می‌کنیم.
کاربرد متاورس در کسب و کار و تجارت
امروز و در میانه‌ی سال ۲۰۲۳، بیش از هر زمان دیگری مدل اداره‌ی کسبوکار دورکاری، به کار گرفته می‌شود. بیماری کرونا علی‌رغم همه‌ی تاثیرات منفی‌اش یکی از عوامل اصلی چنین تغییری بود. برگزاری جلسات آنلاین در زوم، الوکام، گوگل‌میت یا دیگر پلتفرم‌های رویداد آنلاین، امروزه به یک روال معمول در بسیاری از کسب‌وکارها تبدیل شده است. این واقعیت، زمینه‌ساز ورود متاورس به دنیای کسبوکار و تجارت محسوب می‌شود.
حتما می‌پرسید که کاربرد متاورس در این زمینه چیست؟ در پاسخ باید بگوییم؛ با استفاده از این تکنولوژی، ارتباطات کاری، نسبت به جلسات مجازی امروز، حقیقی‌تر و ملموس‌تر خواهد بود. هم‌اکنون نیز در پلتفرم‌هایی مانند Horizon Worlds امکان برگزاری جلسه فراهم شده است. فضایی با غوطه‌وری بیشتر که در آن هریک از اعضا با آواتارهای خود پشت میز جلسه حاضر می‌شوند.
کاربرد متاورس در صنعت هنر و سرگرمی
صنعتی سرگرمی (Entertainment) یکی از بزرگترین صنایع دنیا از نظر گردش مالی است. این صنعت از کنسرت‌های موسیقی و فیلم‌های سینمایی تا بازی‌های آنلاین را در بر می‌گیرد. در زمان حاضر نیز پلتفرم‌های متاورس عمدتا کارکرد بازی و سرگرمی دارند.
اما دلیل جذابیت بازی در متاورس چیست؟ علاوه بر جذابیت و سرگرم کنندگی خود بازی به‌عنوان یک فعالیت لذت‌بخش برای بسیاری از افراد، باید به فرصت‌های درآمدزایی این پلتفرم‌ها برای گیمرها نیز اشاره کنیم. به همین دلیل در سال‌های اخیر، شاهد کوچ عظیم گیمرهای حرفه‌ای بازی‌های آنلاین و ویدئویی به این صنعت بوده‌ایم.
گیمرها با انجام بازی در متاورس و تکمیل مراحل، جوایزی به شکل توکن‌های قابل‌معامله با توکن‌های اصلی ارز دیجیتال یا ارز فیات دریافت می‌کنند. خرید زمین مجازی نیز امروزه یک فعالیت محبوب در متاورس است و بسیاری به آن به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری نگاه می‌کنند.
در نمونه‌ای دیگر می‌توانیم به پلتفرم Fortnite اشاره کنیم که اخیرا چندین کنسرت بزرگ در آن برگزار شده است. مخاطبان این کنسرت‌ها گیمرها و درواقع کاربران این پلتفرم بوده‌اند. برگزاری رویدادهای ورزشی در متاورس نیز دیگر کارکرد این صنعت در زمینه‌ی سرگرمی است. رفع محدودیت‌های جغرافیایی برای حضور در این رویدادها از مهم‌ترین دلایل محبوبیت‌شان محسوب می‌شود.
تاثیر متاورس بر صنعت آموزش
اما منظور از آموزش در دنیای متاورس چیست؟ آموزش نیز مانند کسبوکار و تجارت در سال‌های اخیر، هرچه مجازی‌تر و آنلاین‌تر شده است. روندی که علی‌رغم مزایای بسیارش، معایبی نیز با خود به همراه داشته است. حذف ارتباط انسانی بین مدرس و فراگیر و نیز فراگیران با یکدیگر، کاهش تحرک و چالش‌های مربوط به تسلط و کنترل مدرس بر کلاس درس از مهم‌ترین این معایب بوده‌اند. آموزش در متاورس از مزایای هر دو روش حضوری و آنلاین برخوردار بوده و محدودیت‌های آن‌ها را تا حد زیادی کنار می‌زند.
هم‌اکنون نیز برخی موسسات آموزش عالی در دنیا مانند دانشگاه‌های آلاباما، نیومکزیکو، دانشگاه ایالتی کالیفرنیا، ویرجینیای غربی و مریلند اقدام به راه‌اندازی متاورس کرده یا در حال فراهم کردن مقدمات آن هستند. آن‌ها این کار را به کمک شرکت‌های شناخته‌شده‌ی این صنعت مانند متا انجام می‌دهند. متاورس‌های آموزشی می‌توانند بر بستر پلتفرم‌های موجود ساخته شده یا مستقل باشند. در کشور ما نیز زمزمه‌هایی از ورود دانشگاه‌های تهران و صنعتی شریف به این عرصه شنیده می‌شود.
شاید بپرسید اهداف و مزایای آموزش متاورس چیست؟ در پاسخ می‌توانیم به‌طورخلاصه به موارد زیر اشاره کنیم:
- رفع محدودیت‌های زمانی و مکانی آموزش و کمک به برابری امکانات آموزشی در جهان
- کاهش هزینه‌های آموزش برای موسسات و شرکت‌کننده‌ها
- افزایش ارتباط حسی افراد با یکدیگر نسبت به آموزش اینترنتی
- امکان کسب تجارب جدید و غیرممکن در دنیای واقعی مانند سفر به مکان‌های ناشناخته و دوردست به‌منظور درک بهتر در یادگیری
- سهولت دسترسی به منابع آموزشی
- امکان انجام آزمایشات و تجربیات آموزشی که در آموزش حضوری خطرناک و در آموزش اینترنتی، غیرممکن هستند.
دیگر راه های کسب درآمد از متاورس
همانطورکه قبلا هم اشاره کردیم، متاورس امروزه تبدیل به فضایی برای کسب درآمد به‌خصوص از طریق جوایز کسب‌شده در بازی‌ها شده است. اما دیگر روش‌های درآمدزایی در متاورس چیست؟ پیش از پاسخ به این سوال باید سازوکار تراکنش‌های مالی در این فضا را بدانیم که نیازمند آشنایی کافی با صنعت ارز دیجیتال، بلاک چین و به‌خصوص NFT هاست.
NFT مخفف Non Fungible Token به معنی توکن غیرقابل‌تعویض است. این دارایی‌های دیجیتال، برخلاف توکن‌های قابل‌تعویض، مانند بیت کوین و اتریوم منحصربه‌فرد بوده و درواقع اشیاء و دارایی‌های قابل تملک در دنیای مجازی محسوب می‌شوند. ارزش یک nft به دارایی دیجیتالی بستگی دارد که در بلاک چین به آن متصل شده و اطلاعاتش در بلاک مربوط به آن ذخیره می‌شود.
آواتارها، ابزارهای بازی، ماشین‌ها، بلیط‌های کنسرت، لباس‌ها و هرآنچه در متاورس به‌عنوان شی می‌بینیم، درواقع nft هستند. البته nft ها در خارج از محیط متاورس نیز کاربرد دارند. خریدوفروش nft در بازارهای اولیه و ثانویه‌ی داخل و خارج از متاورس و توسعه‌ی nft ها و ساخت آن‌ها از روش‌های کسب درآمد دلاری در این فضا هستند.
از دیگر روش‌های کسب درآمد در Metaverse می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- توسعه نرم‌افزارهای dApp مرتبط با متاورس
- ارائه خدمات به دیگر کاربران متاورس
- ساخت و توسعه‌ی بازی‌های متاورسی
- شرکت در بازی‌های توسعه‌داده‌شده توسط دیگران
معرفی کمپانی های مهم متاورس
قبلا به پلنفرم‌های مهم متاورس اشاره کردیم. این پلتفرم‌ها هریک توسط شرکت‌های بزرگی توسعه داده شده‌اند که برخی‌شان نام‌آشنا هستند. در ادامه، پشگامان Metaverse در دنیا را معرفی می‌کنیم.
متا؛ لیدر متاورس در جهان
همانطورکه می‌دانید، متا شرکتی آمریکایی است که قبلا با نام فیسبوک فعالیت می‌کرد. اما امروز فیسبوک، تنها یکی از فعالیت‌های این شرکت محسوب می‌شود. در اکتبر ۲۰۲۱ بود که مارک زاکربرگ، مدیرعامل جوان فیسبوک در توییتر خود این جمله را درج کرد:
«از این به بعد ما پیش از هرچیز، متاورس هستیم؛ نه فیسبوک».
اما نقش متا در متاورس چیست؟ این شرکت، درحقیقت توسعه‌دهنده‌ی اصلی این تکنولوژی محسوب می‌شود. زاکربرگ با این تصمیم خود، لزوم عضویت در فیسبوک به‌منظور استفاده از سایر خدمات متاورسی این شرکت را از میان برداشت. مهم‌ترین محصول متا در صنعت متاورس هدست کوئست (Quest) محسوب می‌شود که میلیون‌ها نسخه از آن به فروش رفته است. دیگر محصول شناخته‌شده‌ی این شرکت نیز هدست Oculus است.
در این هدست‌ها صدها بازی، اپلیکیشن، ابزار سرگرمی از سفر گرفته تا آشپزی و غیره گنجانده شده‌اند. برای استفاده از این هدست‌های VR تنها به یک گوشی موبایل نیاز دارید. زاکربرگ، هدف خود را تسریع پلتفرم‌های شبکه‌ی اجتماعی و ابزارهای لازم برای جان‌بخشی هرچه بیشتر به متاورس اعلام کرده است. در سال ۲۰۲۱ نیز Horizon Worlds توسط متا به‌عنوان یک فضای واقعیت مجازی راه‌اندازی شد. در این پلتفرم، کاربران می‌توانند با استفاده از آواتارهای خود حرکت کرده و با فعالیت‌های خود، به توسعه‌ی VR نیز کمک کنند.
استودیو بازی سازی اپیک گیمز
بسیاری از بازی‌های آنلاین، موبایلی و ویدئویی که تاکنون بازی کرده‌ایم یا نامشان را شنیده‌ایم، توسط کمپانی بازی‌سازی اپیک گیمز (Epic Games) توسعه یافته‌اند. از بازی‌های شناخته‌شده‌ی این استودیو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- Grand Theft Auto V (GTA)
- Dying Light Enhanced Edition
- VALORANT
- Honkai: Star Rail
- Dead Island
- MORDHAU
محبوب‌ترین بازی این کمپانی با بیش از ۳۵۰ میلیون کاربر از سراسر جهان، فورت‌نایت است که قبلا در مورد آن توضیحاتی ارائه کردیم. این شرکت، همچنین نرم‌افزار توسعه‌ی بازی Unreal Engine را طراحی کرده است که بسیاری از بازی‌سازان خرد از آن استفاده می‌کنند.
اپیک گیمز با بیش از یک میلیارد دلار سرمایه در سال ۲۰۲۱ وارد متاورس شد. این شرکت، هدف خود را از متا متفاوت می‌داند و اعلام کرده است که قصد دارد فضایی برای تعامل کاربران با یکدیگر و نیز کاربران با برندها فراهم کند. فضایی که در آن، خبری از تبلیغات گسترده‌ی برندها نیست.
مایکروسافت سومین غول متاورس
در هر عرصه‌ی مرتبط با کامپیوتر و تکنولوژی، بعید است که ردپایی از مایکروسافت نبینیم. اما نقش این شرکت در توسعه‌ی متاورس چیست؟ در اولین قدم، مایکروسافت تصمیم گرفته است با ادغام متاورس در سرویس Teams خود به کاربرانش امکان پیوستن به تجربیات هولوگرافیک مشترک را بدهد. سرویس Teams مایکروسافت، قوی‌ترین رقیب نرم‌افزار زوم است. نرم‌افزاری که به‌منظور برگزاری جلسات آنلاین، کلاس آنلاین و وبینار از آن استفاده می‌شود. به‌نظر می‌رسد ترکیب سرویس تیمز این شرکت با متاورس، قدمی در جهت پیشی گرفتن از این رقیب جدی باشد.
مایکروسافت مجموعه‌ای از ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی را برای تولید آواتارها، مدیریت جلسات، رندرگیری از فضا و همگام‌سازی کاربران با یکدیگر در سرویس متاورس Teams خود به‌کار گرفته است. این کمپانی، همچنین با شرکت‌های دیگر مانند Accenture برای ایجاد فضاهای سه‌بعدی‌اش همکاری میکند. به این فضای سه‌بعدی مایکروسافت مش (Microsoft Mesh) گفته می‌شود. امکان دسترسی و حضور در مایکروسافت مش از هر جا و هر دستگاهی به کمک Mixed Reality یا واقعیت ترکیبی، فراهم است.
واقعیت ترکیبی شباهت زیادی به واقعیت افزوده دارد و مانند آن، تعامل کاربر با دنیای واقعی را قطع نمی‌کند. با این تفاوت که به‌جای اضافه کردن اشیاء واقعی به دنیای مجازی و خوانش اطلاعات آن‌ها، اشیاء مجازی را به دنیای واقعی اضافه میکند. دسترسی به واقعیت ترکیبی، مانند VR به هدست نیاز داشته و برخلاف AR، استفاده از آن تنها با دستگاه‌های موبایل، ممکن نیست.
آیا متاورس جهان آینده ماست؟
با وجود تمام پیشرفت‌هایی که تاکنون در توسعه‌ی متاورس انجام شده است هنوز کارهای انجام‌نشده‌ی زیادی برای تحقق کامل این ایده، پیش روی بشر است. به‌نظر می‌رسد پیشرفت‌ها در برخی زمینه‌ها مانند برگزاری جلسات و سرگرمی، سریع‌تر از دیگر عرصه‌ها اتفاق بیفتند. بااین‌حال با توجه به سرمایه‌گذاری‌های عظیم انجام‌شده توسط شرکت‌های بزرگی مانند متا مشخص است که پیشگامان این صنعت در تحقق رویای خود مصمم هستند. آنچه قطعی است، حضور حتمی متاورس در زندگی آینده‌ی بشر است. کسب‌وکارها نیز در هر زمینه‌ای که فعالیت می‌کنند باید خود را برای آن آماده کنند.
