هر بذر کوچکی که در ذهن کودک کاشته شود، می‌تواند به درختی تنومند تبدیل شود؛ اما چطور می‌توانیم این باغچه را به بهترین شکل پرورش دهیم؟ روش‌های سنتی تدریس، مثل آبیاری با یک سطل آب ساده هستند، این روش‌ها تا مدت‌ها کارآمد بودند، اما دنیای امروز، دنیای تکنولوژی و اطلاعات است. دانش‌آموزان امروزی، مثل گل‌های آفتابگردان، به سمت نور دانش جدید و روش‌های نوین آموزش کشیده می‌شوند. پس بیایید با هم به دنبال بهترین روش تدریس برای دانش آموزان ابتدایی و پرورش ذهن‌های کنجکاو کودکان باشیم.
آیا هنوز هم فکر می‌کنید که کلاس‌های درس باید مکانی ساکت و بی‌حرکت باشند؟ یا معتقدید که تنها راه یادگیری، حفظ کردن مطالب از روی کتاب است؟ اگر پاسخ شما به این سوالات مثبت است، پس باید بگوییم که دنیای آموزش تغییرات بزرگی کرده است. روش‌های نوین تدریس، مثل یک باغچه رنگارنگ و پر از بازی و فعالیت، به کودکان کمک می‌کنند تا با لذت و هیجان بیاموزند. در این مقاله از الوکام به عنوان مرجعی معتبر برای برگزاری کلاس آنلاین، می‌خواهیم به بررسی روش‌های نوین تدریس بپردازیم و به شما کمک کنیم تا بهترین روش را برای آموزش کودکان خود در مقطع ابتدایی انتخاب کنید.
روش تدریس به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و تکنیک‌هایی گفته می‌شود که یک معلم برای انتقال دانش، مهارت‌ها و ارزش‌ها به دانش‌آموزان به کار می‌برد. این روش‌ها می‌توانند متنوع باشند و از یک معلم به معلم دیگر و از یک درس به درس دیگر تغییر کنند. در واقع، روش تدریس راهی است که معلم برای رسیدن به اهداف آموزشی خود در نظر می‌گیرد و با استفاده از آن، دانش‌آموزان را به سمت یادگیری عمیق و درست هدایت میکند.
این فنون تدریس می‌توانند شامل سخنرانی، پرسش و پاسخ، بحث گروهی، انجام آزمایش، استفاده از ابزارهای آموزشی مانند فیلم و تصویر و بسیاری از فعالیت‌های دیگر باشند. انتخاب بهترین روش تدریس برای دانش آموزان ابتدایی به عوامل مختلفی مانند سن دانش‌آموزان، موضوع درس، اهداف آموزشی و امکانات موجود در کلاس بستگی دارد. یک روش تدریس ابتدایی خوب، روشی است که دانش‌آموزان را فعالانه درگیر یادگیری کند، باعث شود آن‌ها به مطالب علاقه‌مند شوند و یادگیری موثری را تجربه کنند.
اهمیت شیوه های تدریس ابتدایی
انتخاب بهترین روش تدریس برای دانش‌آموزان ابتدایی، مانند انتخاب خاک مناسب برای کاشتن بذر است!
در این مرحله، پایه‌های یادگیری بنا می‌شود. تفاوت بزرگ این مقطع با مقاطع بالاتر، در انواع روش تدریس ابتدایی و نیازهای دانش‌آموزان است. در مقطع ابتدایی، کودکان بیشتر با تجربیات حسی و بازی یاد می‌گیرند و ذهن آن‌ها کنجکاو و مشتاق کشف دنیاست. بنابراین، نحوه تدریس معلم در کلاس ابتدایی باید جذاب، تعاملی و مبتنی بر فعالیت باشد تا بتواند توجه آن‌ها را جلب کند و یادگیری را برایشان به فرآیندی لذت‌بخش تبدیل کند. انتخاب بهترین روش تدریس برای این گروه، تاثیر بسیار مهمی بر آینده تحصیلی و شخصیتی کودکان دارد، چرا که در این سن، نگرش آن‌ها نسبت به تحصیل و مدرسه شکل می‌گیرد. اگر از همان ابتدا روش‌های مناسب و جذابی برای آموزش آن‌ها انتخاب شود، کودکان با انگیزه بیشتری به مدرسه می‌روند و علاقه بیشتری به یادگیری پیدا می‌کنند.
انواع روش تدریس ابتدایی
از دلایل وجود روش های نوین تدریس ابتدایی مختلف این است که ذهن کودکان با یکدیگر متفاوت است و هر کودک با روشی خاص یادگیری بهتری را تجربه میکند و استفاده از انواع روش تدریس و در نظر گرفتن تنوع و خلاقیت نیز فرآیند آموزش را بهبود می‌دهد. برخی از کودکان با شنیدن بهتر یاد می‌گیرند، برخی دیگر با دیدن و برخی دیگر با انجام دادن. بنابراین، یک معلم خلاق از روش‌های مختلفی مانند روش تدریس بازی محور، داستان‌گویی، آزمایش، بحث گروهی، روش تدریس غیر مستقیم و… استفاده میکند تا بتواند همه دانش‌آموزان را درگیر یادگیری کند و هر کدام به بهترین شکل ممکن مطالب را فرا بگیرند. به عبارت دیگر، تنوع روش‌های تدریس به معلم کمک میکند تا به نیازهای یادگیری متفاوت دانش‌آموزان پاسخ دهد و کلاس را به محیطی پویا و جذاب تبدیل کند.
در ادامه مطلب «بهترین روش تدریس برای دانش آموزان ابتدایی» به تشریح مهم‌ترین روش های نوین تدریس ابتدایی می‌پردازیم که عبارتند از:
- روش تدریس مشارکتی
- روش تدریس اکتشافی
- روش تدریس نمایشی
- روش تدریس کاوشگری
روش تدریس مشارکتی
روش تدریس مشارکتی روشی است که در آن دانش‌آموزان به جای این که به صورت فردی آموزش ببینند، به صورت گروهی و با همکاری همکلاسی‌هایشان مشغول یادگیری می‌شوند. این روش، یکی از گزینه‌های بهترین روش تدریس برای دانش آموزان ابتدایی است، زیرا به آن‌ها کمک میکند تا مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی و حل مسئله خود را تقویت کنند. همچنین، یادگیری در گروه، انگیزه و علاقه دانش‌آموزان را به درس زیاد میکند و باعث می‌شود مطالب درسی بهتر در ذهن آن‌ها ماندگار شود.
در روش تدریس مشارکتی، معلم نقش تسهیل‌گر را ایفا میکند. او فعالیت‌هایی را طراحی میکند که دانش‌آموزان را به بحث و گفت‌وگو، تبادل نظر و کمک به یکدیگر تشویق کند؛ برای مثال، معلم می‌تواند دانش‌آموزان را به گروه‌های کوچک تقسیم کند و به هر گروه یک مسئله یا پروژه بدهد تا با هم آن را حل کنند. در این روش، دانش‌آموزان نه تنها مطالب درسی را یاد می‌گیرند، بلکه مهارت‌های ارزشمندی مانند کار گروهی، رهبری، گوش دادن فعال و ارائه مطلب را نیز می‌آموزند. به این ترتیب، روش تدریس مشارکتی به دانش‌آموزان کمک میکند تا برای زندگی در جامعه‌ای که بر همکاری و تعامل تاکید دارد، آماده شوند.
روش تدریس اکتشافی
روش تدریس اکتشافی یکی از بهترین روش‌ها برای آموزش کودکان در مقطع ابتدایی است. در این روش، به جای این که معلم به صورت مستقیم به دانش‌آموزان مطالب را تدریس کند، آن‌ها را تشویق میکند تا خودشان کشف کنند! انگار که کودکان دانشمندان کوچکی باشند که در حال آزمایش و کشف دنیای اطراف خود هستند.
در الگوی تدریس اکتشافی، معلم سوالاتی را مطرح میکند که دانش‌آموزان را به فکر وادار کند و آن‌ها را تشویق میکند تا با انجام آزمایش‌ها، مشاهده‌ها و بحث‌های گروهی، به پاسخ سوالات برسند. مثلا برای آموزش مفهوم «شناور شدن و غرق شدن»، معلم می‌تواند به دانش‌آموزان چندین جسم مختلف بدهد و از آن‌ها بخواهد که این اشیا را در آب بیندازند و ببینند که کدام یک شناور می‌شود و کدام یک غرق می‌شود؛ سپس از آن‌ها می‌پرسد که چرا برخی از اشیا شناور می‌شوند و برخی دیگر غرق می‌شوند؟ به این ترتیب، دانش‌آموزان با انجام آزمایش و مشاهده، مفهوم شناور شدن و غرق شدن را به شکلی عمیق درک می‌کنند.
روش تدریس نمایشی
روش تدریس نمایشی یکی از روش‌های جذاب و بهترین روش تدریس برای دانش آموزان ابتدایی است. در این روش، معلم با انجام عملی یک کار یا نمایش دادن یک رویداد، مفاهیم درسی را به دانش‌آموزان آموزش می‌دهد. به عبارت ساده‌تر، به جای این که معلم فقط درباره یک موضوع صحبت کند، آن را به صورت زنده و واقعی برای دانش‌آموزان به تصویر می‌کشد.
برای مثال، برای آموزش چرخه آب، معلم می‌تواند یک آکواریوم کوچک با خاک، گیاه و آب درست کند و با استفاده از یک لامپ، فرآیند تبخیر، میعان و بارش را به دانش‌آموزان نشان دهد. این روش نه تنها باعث می‌شود دانش‌آموزان مفهوم چرخه آب را بهتر درک کنند، بلکه کنجکاوی و علاقه آن‌ها را به علوم طبیعی نیز بیشتر میکند. روش تدریس نمایشی به ویژه برای درس‌های علوم، ریاضی و مهارت‌های زندگی بسیار مناسب است. با استفاده از این روش، دانش‌آموزان مفاهیم انتزاعی را به صورت عینی و ملموس تجربه می‌کنند و یادگیری برای آن‌ها لذت‌بخش‌تر می‌شود.
روش تدریس کاوشگری
روش تدریس کاوشگری در لیست بهترین روش تدریس برای دانش آموزان ابتدایی روشی است که در آن دانش‌آموزان به جای این که مثل روش‌های تدریس سنتی مطالب را از معلم یاد بگیرند، با نظارت و کمک معلم خودشان به دنبال کشف پاسخ سوالات می‌روند. این روش مثل یک بازی جذاب است که دانش‌آموزان را به دنیای کنجکاوی و پرسش‌گری می‌برد. به جای این که معلم همه چیز را آماده کند، دانش‌آموزان را تشویق میکند تا خودشان با انجام آزمایش‌ها، مشاهده‌ها و تحقیقات کوچک، به پاسخ سوالات برسند.
در روش کاوشگری، معلم نقش راهنما را دارد! او سوالاتی را مطرح میکند که ذهن دانش‌آموزان را به چالش می‌کشد؛ سپس، دانش‌آموزان با استفاده از ابزارها و منابع مختلف، به دنبال پاسخ می‌گردند. این روش نه تنها باعث می‌شود دانش‌آموزان مطالب درسی را عمیق‌تر یاد بگیرند، بلکه مهارت‌های مهمی مانند حل مسئله، تفکر انتقادی، خلاقیت و کار گروهی را نیز در آن‌ها تقویت میکند. به عبارت دیگر، روش کاوشگری به دانش‌آموزان کمک میکند تا یادگیرندگانی فعال و مستقل شوند.
نتیجه‌گیری
در سال‌های اخیر یادگیری و آموزش نیز مانند تمام ابعاد زندگی معاصر، دستخوش تغییرات زیادی شده است! حالا دیگر روش‌های نوین جایگزین روش‌های سنتی تدریس شده‌اند که بر پایه تعامل و تفکر از سنین ابتدایی کودک هستند. انتخاب بهترین روش تدریس برای دانش آموزان ابتدایی، مثل انتخاب کلیدی است که درهای دانش را بر روی آن‌ها باز میکند. با شناخت دقیق از ویژگی‌های یادگیری کودکان و به کارگیری روش‌هایی مانند بازی، اکتشاف و همکاری گروهی، می‌توانیم محیطی پویا و جذاب برای یادگیری ایجاد کنیم و دانش‌آموزان را به سمت آینده‌ای روشن‌تر هدایت کنیم.
در نتیجه با استفاده از این روش‌های تدریس متنوع و نوین، می‌توانیم دانش‌آموزان را برای مواجهه با چالش‌های قرن ۲۱ آماده کنیم و به آن‌ها کمک کنیم تا به شهروندانی فعال و خلاق تبدیل شوند. به این ترتیب، ما نه تنها دانش‌آموزانی آگاه، بلکه افرادی مسئولیت‌پذیر و خلاق برای آینده تربیت خواهیم کرد.
