در جواب این که آموزش حضوری چیست باید بگوییم آموزش حضوری همان تجربه‌ای است که ما از اولین مدل آموزش و یادگیری داریم. آموزش حضوری یا آموزش سنتی برای ما از زمانی شروع می‌شود که برای اولین بار پشت میز می‌نشینیم، کتاب باز می‌کنیم و شخص مقابل، مربی یا معلم، شروع به تدریس می‌کند. بعضی از ما تجربه آموزش حضوری را قبل از ۷ سالگی و ورود به مدرسه در مهدکودک و پیش‌دبستانی، از طریق مربی‌ها شروع کردیم؛ حتی برخی با کتاب‌های ساده و اولیه که مفاهیم ابتدایی از حروف و آوا یا اشکال هندسی را معرفی می‌کردند، از طریق افرادی مثل والدین یادگیری و آموزش را شروع کردند. در واقع اولین شکل از آموزش در سنین پایین به شکل آموزش سنتی است. در این مقاله الوکام، پلتفرم برگزاری کلاس آنلاین، مزایا آموزش حضوری را بررسی می‌کنیم و می‌گوییم که چرا این نوع آموزش هرگز نباید از بین برود.
در آموزش حضوری ما در حال گذراندن یک تجربه‌ی همه‌جانبه هستیم. آموزش چهره به چهره، که به آموزش حضوری معروف است، یک روش سنتی و آزمایش‌شده است که شامل تعامل مستقیم بین دانش‌آموزان و مربیان در یک محیط فیزیکی می‌شود. در عصر دیجیتال که یادگیری به صورت آنلاین در حال رشد است، مهم است که مزایای منحصربه‌فرد و اهمیت آموزش حضوری را هم بدانیم.
آموزش حضوری یا آموزش سنتی، به شیوه‌ای از آموزش گفته می‌شود که در آن، معلم و دانش‌آموزان در یک مکان فیزیکی، مانند کلاس درس، حضور دارند و فرایند یادگیری و تدریس در آن مکان صورت می‌گیرد. در این روش، معلم با استفاده از ابزارها و منابع آموزشی مختلف، به دانش‌آموزان مطالب درسی را آموزش می‌دهد و دانش‌آموزان نیز با مشارکت و تعامل با معلم و همکلاسی‌های خود، به یادگیری می‌پردازند. در این روش، کلاس‌ها با یک برنامه ثابت و ساختاریافته، یک محیط یادگیری منظم را ایجاد می‌کنند.
به این موضوع پرداختیم که آموزش حضوری چیست حال باید بگوییم مدارس و دانشگاه‌ها بر اساس همین برنامه و نظم بنیان‌گذاری شده‌اند و در سراسر جهان با توجه به مدل سیستم آموزشی و فرهنگی آن محیط به کار خود ادامه می‌دهند. هدف مدرسه از آموزش حضوری، فراهم آوردن محیطی مناسب برای یادگیری و رشد دانش‌آموزان است. این محیط باید به گونه‌ای باشد که دانش‌آموزان بتوانند در آن به بهترین شکل ممکن، دانش و مهارت‌های مورد نیاز خود را کسب کنند.
محیط خوب و مناسب برای آموزش حضوری چیست؟
همان‌طور که گفتیم محیط آموزش خوب و مناسب، محیطی است که در آن دانش‌آموزان بتوانند به بهترین نحو فرآیند یادگیری را پیش ببرند. در واقع این محیط باید به گونه‌ای باشد که دانش‌آموزان احساس امنیت، راحتی و انگیزه کافی داشته باشند و بتوانند با تمرکز و بهره‌وری بالا، به یادگیری بپردازند.
ویژگی‌های محیط آموزش حضوری خوب و مناسب را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد:
- ویژگی‌های فیزیکی
- ویژگی‌های اجتماعی
ویژگی‌های فیزیکی
در توضیح این که یک محیط آموزش ایده‌آل باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد و محیط مناسب آموزش حضوری چیست باید بدانید که ویژگی‌های فیزیکی هم نقش مهمی دارند. این ویژگی‌ها عبارتند از:
- فضای فیزیکی مناسب: فضای فیزیکی محیط آموزش حضوری باید به گونه‌ای باشد که دانش‌آموزان بتوانند به راحتی در آن حرکت کنند و از امکانات و منابع آموزشی موجود استفاده کنند. کلاس درس باید دارای ابعاد و فضای کافی برای دانش‌آموزان، معلم و امکانات آموزشی باشد. همچنین نور، تهویه و دمای محیط باید مناسب باشد.
- تجهیزات و امکانات آموزشی مناسب: تجهیزات و امکانات آموزشی محیط آموزش باید متناسب با نیازهای دانش‌آموزان و معلمان باشد. این تجهیزات باید در دسترس دانش‌آموزان قرار بگیرند و از کیفیت مناسبی برخوردار باشند.
ویژگی‌های اجتماعی
غیر از ویژگی‌های فیزیکی، ویژگی‌های اجتماعی هم حائز اهمیت هستند که عبارتند از:
- ارتباط مثبت و حمایت‌گر بین معلمان و دانش‌آموزان: ارتباط مثبت همراه با حمایت بین معلمان و دانش‌آموزان، نقش مهمی در ایجاد محیط یادگیری مطلوب ایفا می‌کند. معلمان باید با دانش‌آموزان خود ارتباطی دوستانه و صمیمانه برقرار کنند و از آن‌ها حمایت کنند، البته با تعیین و رعایت حد و مرز.
- حس امنیت و آرامش در محیط: دانش‌آموزان باید در محیط آموزش احساس امنیت و آرامش داشته باشند. آن‌ها باید مطمئن باشند که در محیط آموزش مورد احترام قرار می‌گیرند و می‌توانند بدون ترس و نگرانی، به یادگیری بپردازند.
- تنوع و انعطاف‌پذیری در محیط: محیط آموزش باید متنوع و انعطاف‌پذیر باشد تا بتواند پاسخگوی نیازهای مختلف دانش‌آموزان باشد. دانش‌آموزان باید فرصت داشته باشند که با روش‌های مختلف یاد بگیرند و در فعالیت‌های مختلف مشارکت داشته باشند.
با توضیحاتی که درباره آموزش حضوری چیست دادیم و با در نظر گرفتن تمامی موارد و ویژگی‌هایی که گفته شد، آموزش حضوری می‌تواند مقیاس کوچکتری نسبت به مدرسه، موسسات آموزشی و … نیزداشته باشد، مانند کلاس‌های آموزشی، تقویتی و هنری که افراد خارج از محیط رسمی مدرسه و دانشگاه دارند که می‌توانند تعداد افراد کمتری را شامل شوند یا صرفا از یک مدرس و دانش‌آموز یا هنرجو تشکیل شده باشند.
مزایا آموزش حضوری چیست؟
یکی از نیازهای اساسی انسان از سنین پایین نیاز به ارتباطات و حضور میان همسالان است. این نیاز در اغلب مواقع در قالب آموزش حضوری در مدرسه، کلاس‌های آموزشی و تقویتی، کلاس‌های هنری، ورزشی و حتی بعدها در دانشگاه ادامه دارد. در واقع نیاز به ارتباطات و تعامل با دیگران مانند آب و غذا و اکسیژن، یک نیاز همیشگی است که حداقل تا سنین جوانی می‌توانیم میزان زیادی از آن را در بستر آموزش حضوری پاسخ دهیم.
این که آموزش سنتی قدمت بسیاری در جوامع مختلف دارد و در دوران معاصر نیز با وجود پیشرفت تکنولوژی و ایجاد بسترهای مختلف و گوناگون، همچنان ادامه دارد، نشان‌دهنده‌ی اهمیت وجود این نوع آموزش و صد البته مزایای غیرقابل انکار آن نسبت به آموزش آنلاین است. اما مزایای آموزش حضوری چیست و این مدل آموزش چه برتری‌ای دارد؟
تعدادی از این مزایا عبارتند از:
- حداکثر تمرکز حواس و حضور در لحظه
- ایجاد ارتباط مستقیم و چهره به چهره
- انگیزه و اشتیاق بیشتر در یادگیری
- امکان یادگیری عملی و مهارتی همراه با نظارت
- مشارکت و تعامل بین افراد
- توسعه مهارت‌های نرم
حداکثر تمرکز حواس و حضور در لحظه
در زمان کلاس های حضوری تمامی حواس پنج‌گانه‌ی شخص به میزان چشم‌گیری درگیر می‌شوند و این مسئله باعث حضور حداکثری فرد در محیط یادگیری خواهد شد. مدرس یا معلم را می‌بینیم (بینایی)، صدای او و همکلاسی‌ها را می‌شنویم (شنوایی)، ابزارهای آموزشی را لمس می‌کنیم و در دست می‌گیریم (لامسه)، بوی محیط را احساس می‌کنیم که در کلاس‌های عملی و آزمایشگاهی می‌تواند کمک‌کننده باشد و گاهی در کنار همکلاسی‌ها و حین تعامل چیزی می‌خوریم (چشایی)
ایجاد ارتباط مستقیم و چهره به چهره
در آموزش حضوری بر خلاف آموزش آنلاین و برگزاری رویداد مجازی افراد به صورت فیزیکی همدیگر را می‌بینند و ارتباط چشمی برقرار می‌کنند. این نوع ارتباط تاثیر به‌سزایی بر کیفیت آموزش و یادگیری دارد؛ همچنین در خیلی از مواقع شخص مدرس از طریق زبان بدن شخص دانش‌پذیر و دانش‌آموز می‌تواند شرایط و میزان دریافت موضوع را متوجه شود و بسنجد.
انگیزه و اشتیاق بیشتر در یادگیری
مزیت دیگر آموزش حضوری چیست و چرا باید این نوع آموزش حفظ شود؟ هنگامی که شخص در محیطی قرار می‌گیرد که موضوع یادگیری برای او جذاب است یا حتی صرفا افرادی که در کنار آن‌ها قرار می‌گیرد مورد علاقه او باشند، کیفیت آموزش و یادگیری نیز بیشتر می‌شود. همچنین در آموزش حضوری امکان رقابت در فضا وجود دارد.
امکان یادگیری عملی و مهارتی همراه با نظارت
در صورتی که آموزش به صورت عملی باشد و نتیجه‌ای فیزیکی یا به شکل محصول داشته باشد، آموزش حضوری بهترین و مناسب‌ترین شکل آموزش است. در حین آموزش، دانش‌آموز می‌تواند پاسخ سوالاتی که برایش پیش می‌آید را در لحظه بگیرد یا ایراداتش گرفته و برطرف شود.
مشارکت و تعامل بین افراد
تیم‌سازی و مشارکت بین افراد یکی دیگر از برگ برنده‌های این روش در مقایسه با آموزش مجازی است. در آموزش حضوری دانش‌آموزان برای همفکری و ایده‌پردازی یا به سرانجام رساندن یک هدف مشترک با یکدیگر مشارکت می‌کنند.
توسعه مهارت‌های نرم
این روزها همه‌ی ما از میزان اهمیت مهارت‌های نرم و تاثیر آن بر زندگی کاری و شخصی افراد مطلع هستیم. از بسترهای مهم برای یادگیری مهارت‌های نرم و همچنین توسعه این مهارت‌ها می‌توان به محیط کلاس های حضوری اشاره کرد. اما مهارت های نرم چیست و شامل چه مواردی می‌شود؟ تعدادی از این مهارت‌ها عبارتند از:
- ارتباط موثر
- حل مسئله
- تفکر انتقادی
- تفکر خلاقانه
- مدیریت زمان
معایب آموزش حضوری چیست؟
همان‌طور که گفتیم آموزش سنتی (حضوری) مزایای متعددی نسبت به سایر روش‌های آموزش مثل برگزاری کلاس آنلاین دارد. با این حال، این روش آموزشی نیز معایبی دارد که در ادامه به برخی از معایب آموزش حضوری اشاره می‌کنیم.
- محدودیت زمانی و مکانی
- هزینه‌های بالا
- عدم انعطاف‌پذیری
- عدم امکان یادگیری شخصی‌سازی‌شده
- احتمال بروز مشکلات رفتاری
- انتقال بیماری
محدودیت زمانی و مکانی
کلاس های حضوری در زمان و مکان مشخصی برگزار می‌شود و دانش‌آموزان موظف هستند در آن زمان و مکان حضور داشته باشند. این مسئله می‌تواند برای برخی از دانش‌آموزان، مانند افرادی که باید مسیر طولانی را برای رسیدن به مدرسه طی کنند یا دانش‌آموزانی که دارای محدودیت‌های جسمی هستند، مشکل‌ساز باشد.
هزینه‌های بالا
کلاس های حضوری معمولا هزینه‌های بالاتری نسبت به آموزش مجازی دارد. این هزینه‌ها شامل هزینه شهریه، هزینه رفت‌وآمد و هزینه خرید لوازم‌التحریر و کتاب‌های درسی می‌شود که امکان دارد برای برخی از اقشار مسئله مهمی باشد.
عدم انعطاف‌پذیری
آموزش حضوری معمولا انعطاف‌پذیری کمتری نسبت به آموزش آنلاین دارد. دانش‌آموزان در این روش باید در زمان و مکان مشخصی حضور داشته باشند و نمی‌توانند به راحتی برنامه‌های خود را تغییر دهند.
عدم امکان یادگیری شخصی‌سازی‌شده
آموزش حضوری معمولا امکان یادگیری شخصی‌سازی‌شده را کمتر از آموزش مجازی فراهم می‌کند. در آموزش حضوری، معلم باید به همه دانش‌آموزان در یک کلاس درس آموزش دهد و نمی‌تواند به طور خاص به نیازهای فردی هر دانش‌آموز توجه کند؛ در صورتی که اگر برگزاری کلاس آنلاین یا به صورت خصوصی باشد این امکان فراهم است.
احتمال بروز مشکلات رفتاری
در هنگام آموزش، دانش‌آموزان ممکن است با یکدیگر دچار اختلاف شوند یا رفتارهای نامناسبی داشته باشند که این امر می‌تواند بر روند یادگیری سایر دانش‌آموزان هم تاثیر بگذارد.
انتقال بیماری
در زمان حضور در مدرسه، دانش‌آموزان در معرض خطر انتقال بیماری‌های مختلف قرار دارند. این امر به ویژه در زمان شیوع بیماری‌های واگیردار، مانند بیماری کرونا یا فصل سرما اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
تا این‌جا گفتیم مزایا و معایب آموزش حضوری چیست و در واقع متوجه شدید که چه تفاوتی با آموزش آنلاین دارد. باید توجه داشت که معایب آموزش حضوری می‌تواند با اتخاذ راهکارهای مناسب، تا حدی کاهش یابد. برای مثال می‌توان با ایجاد برنامه‌های آموزشی انعطاف‌پذیرتر یا با استفاده از فناوری‌های آموزشی، امکان یادگیری شخصی‌سازی‌شده را برای دانش‌آموزان فراهم کرد.
آموزش مجازی
تا این بخش از مطلب با اهمیت و ویژگی‌های آموزش حضوری آشنا شدید و به نوعی به مقایسه آموزش مجازی و حضوری هم پرداختیم. اما اشاره کوچکی هم داشته باشیم به این موضوع که آموزش مجازی چیست. آموزش مجازی، نوعی از آموزش است که در آن، فرایند آموزش و یادگیری به صورت الکترونیکی و از طریق اینترنت انجام می‌شود. در آموزش مجازی، معلم و دانش‌آموزان در یک مکان فیزیکی حضور ندارند و با استفاده از ابزارهای الکترونیکی مثل کامپیوتر، موبایل یا لپ‌تاپ با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند.
سخن پایانی
حالا که می‌دانید آموزش حضوری چیست و مزایا و معایب آن را یاد گرفتید، همچنین با آموزش مجازی هم آشنا شدید، باید بگوییم در نهایت برای انتخاب نوع آموزش، هر شخص باید با سنجش اولویت‌ها، شرایط و ویژگی‌های هر آموزش و با توجه به شرایط خود بهترین روش را برگزیند تا باتوجه به زمان، انژری و هزینه‌ای که گذاشته می‌شود نتیجه‌ای رضایت‌بخش حاصل شود. اگر قصد برگزاری کلاس، وبینار و جلسه آنلاین دارید می‌توانید به سایت الوکام مراجعه کنید و با مشاهده تعرفه‌ها، سرویس مورد نظرتان را بخرید. همچنین می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر با پشتیبانی الوکام شماره‌های ۰۲۱۹۱۰۷۰۳۱۴ و ۰۲۱۲۲۹۱۹۵۳۴ تماس بگیرید.
