سال‌ها دانش‌آموزان فقط در فضای بیرون از مدرسه با تکنولوژی آشنا بودند و از آن به بهانه‌های مختلف استفاده می‌کردند. آن وقت‌ها تکنولوژی عملا روبروی مدرسه قرار می‌گرقت و هر جا صحبت از تفریح و بازی و تنبلی بود، اسم تکنولوژی و وسائل مرتبط با آن وسط می‌آمد.
بچه‌ها، یا ساعت‌های زیادی با کنسول‌ها و رایانه بازی می‌کردند و یا در شبکه‌های اجتماعی وقت می‌گذراندند. کرونا و تعطیلی اجباری مدارس اما، پایِ این پدیده را به درس و مدرسه و کلاس هم باز کرد. دیگر بدون تکنولوژی نه می‌شود در کلاس‌ها شرکت کرد، نه درس خواند و نه امتحان داد.
تاثیر تکنولوژی بر کودکان و نوجوانان ؛ خوب یا بد
باید وضعیت‌مان را نسبت به پدیده تکنولوژی بازتعریف کنیم. این موضوع، به ویژه برای پدر و مادر دانش‌آموزان اهمیت دارد. آن‌ها که تا قبل از تعطیلی مدارس، بچه‌ها را به درس خواندن به جای استفاده از امکانات تکنولوژی (مثل فضای مجازی و بازی و شبکه‌های اجتماعی) تشویق می‌کردند، حالا باید بخشی از امکانات این فضا را در اختیار فرزندانشان قرار دهند تا آن‌ها سرکلاس بروند و درس بخوانند.
بسیاری از ما جملاتی مثل «دیدن بیش از حد تلویزیون، بر مغز اثر منفی می‌گذارد» یا «استفاده مداوم از تبلت یا تلفن‌های همراه، در ضعیف کردن بینایی افراد تاثیرگذار است» را به وفور از اطرافیان شنیده‌ایم. اما مسئله مهمتر از تاثیرات بدنی، اثری است که تکنولوژی بر رفتار کودکان و نوجوانان می‌گذارد. این تاثیرات هم می‌تواند مثبت باشد و هم منفی.
اما قبل از پرداختن به این بحث، یک موضوع اساسی را فراموش نکنیم: تکنولوژی هم مثل تمامی پدیده‌های دیگر، به تعادل استفاده از آن بستگی دارد؛ پس خودمان تا حدودی قادر به تعیین دامنه سود و زیان خیلی از مسائل اطرافمان هستیم؛ تکنولوژی هم مثل آن‌ها!
تاثیرات مثبت تکنولوژی
- آموزش آنلاین: در سالیان اخیر، تکنولوژی به بستری برای آموزش آنلاین تبدیل شده است. برگزاری کلاس‌آنلاین ، وبینار‌ها، تخته‌های دیجیتال، پرینترهای 3 بعدی و …… همگی از نتایج ورود تکنولوژی به عرصه آموزش است.
- مهارت حل مسئله: بازی‌های ویدئویی یکی از محصولات تکنولوژی است که بیشتر جنبه سرگرمی دارد. این بازی‌ها با ایجاد چالش در طول مسیر داستان بازی، نحوه کنترل و مدیریت بحران را به انسان‌ها آموزش می‌دهد.
- دسترسی آسان به اطلاعات: با پیشرفت تکنولوژی و آمدن موتور‌های جست‌و‌جو‌گر پیشرفته، می‌توان با چند کلیک ساده به مطلب مورد نظر دست پیدا کرد. همین مزیت، کار را برای انجام تحقیقات مختلف توسط دانش‌آموزان راحت کرده است؛ البته نه با تکیه بر منابع ویکی پدیایی!
- سهولت ارتباط با افراد: آسان شدن ارتباط افراد با هم در هر جای دنیا، یکی از بزرگ‌ترین دستاور‌های تکنولوژی است. این ویژگی مثبت به همراه اعمال نظارت‌هایی از طرف والدین، می‌تواند باعث بالا رفتن اعتماد به نفس افراد و افزایش توانایی برقراری ارتباط با دیگر افراد در کودکان و نوجوانان شود.
تاثیرات منفی تکنولوژی
- تاثیر منفی بر خواب: استفاده از وسایل دیجیتالی قبل از خواب، باعث کاهش کیفیت خوابیدن می‌شود. این موضوع به خصوص در کودکان و نوجوانان به دلیل قرار داشتن در شرایط خاص سنی، بسیار مخرب خواهد بود.
- تاثیر منفی بر سلامتی: استفاده زیاد از تکنولوژی، باعث کم تحرک شدن افراد می‌شود. این کاهش فعالیت فیزیکی در آینده‌ای نه چندان دور، خود را به شکل چاقی، بیماری‌های قلبی و …… نشان خواهد داد.
- مهارت‌های اجتماعی: استفاده بیش از حد از دستگاه‌های هوشمند و تکنولوژی‌های پیشرفته، به جای صرف زمان حضوری با افراد خانواده و دوستان، مهارت‌های اجتماعی فرد را کاهش می‌دهد.
نقش خانواده در استفاده از تکنولوژی توسط کودکان و نوجوانان
کاهش تاثیرات منفی و آسیب دیدن از دنیای گسترده تکنولوژی مستلزم تعادل در استفاده است. در استفاده متعادل، نقش خانواده‍ها هم بسیار موثر است. خانواده‍ها می‌توانند با رعایت این نکات، تا حد زیادی از این آسیب ها جلوگیری کنند.
- کسب اگاهی نسبت به دیجیتالی شدن بسیاری از کارها و تکنولوژی‌های مورد استفاده فرزندان.
- طراحی جدول زمانبندی برای استفاده فرزندان از محصولات دیجیتال.
- صحبت با فرزندان درباره نگرانی‌هایشان در خصوص گستره تکنولوژی.
- نداشتن ذهنیت منفی درباره محصولات دیجیتال و تکنولوژی‌های پیشرفته.
