چند‌سالی است که فضای مجازی، جای خود را در زندگی ما باز کرده است. یکی از شاخص‌ترین امکاناتی که فضای مجازی در اختیار ما قرار می دهد، امکان آموزش از راه دور است. کلاس آنلاین یک سیستم یادگیری و ایجاد کلاس مجازی است که در آن یادگیرنده و یاد دهنده می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کرده، تبادل ایده کنند و در فعالیت‌های آموزش و یادگیری شرکت داشته باشند. کلاس‌های آنلاین برای اجرای یکپارچه برنامه‌های یادگیری، به انواع ابزارهای مجازی مانند کنفرانس وب، پخش زنده و چت نیاز دارند….
معایب و چالش های آموزش از راه دور
کلاس آنلاین، مفهومی است که بر آموزش و یادگیری به کمک امکانات آنلاین تاکید دارد. علی رغم مزایای آموزش از راه دور مثل افزایش همکاری و ارتباط از راه دور، یادگیری شخصی‌سازی شده، مدیریت زمان و مقرون به صرفه بودن، معایبی هم دارد که عبارتند از:
- عدم کنترل کامل بر یادگیرنده: کلاس آنلاین برخلاف کلاس حضوری، امکان کنترل کامل یادگیرنده را از ارائه دهنده می‌گیرد. نداشتن کنترل کامل، علاوه بر ارائه ناقص مطالب، بخش مهمی از انرژی و زمان کلاس را هم صرف پوشش دادن این خلا می‌کند.
- عدم کنترل روی محیط یادگیری: با توجه به نرم افزارهای پیشرفته برگزاری کلاس آنلاین که در بازار وجود دارند، باز هم امکان کنترل کامل محیط توسط ارائه دهنده به خاطر قالب مجازی آن، تا حد زیادی وجود ندارد. در کلاس حضوری دبیر را از حیث کنترل کلاس و فضای آموزشی، در مرتبه‌ای بالاتر از کلاس آنلاین قرار می دهد.
- عدم دسترسی همه افراد به اینترنت و سیستم برقراری ارتباط: کلاس آنلاین به دلیل داشتن ماهیت غیر حضوری، به اینترنت و سیستمی برای برقراری ارتباط( کامپیوتر، تبلت و …..) نیازمند است؛ در حالی که همه افراد به اینترنت مناسب و سیستم حداقلی برای کلاس آنلاین دسترسی ندارند.
چالش های کلاس آنلاین
آموزش از راه دور چالش‌هایی را هم پیش روی کسانی که با آن سر و کار دارند قرار می‌دهد. این چالش‌ها امروزه با نبود امکان تشکیل حضوری کلاس‌ها و برگزاری آنلاین آن‌ها، به عنوان تنها راه‌حل موجود، بیش از پیش خود را نمایان کرده است. در ادامه به بررسی چالش‌های پیش روی سه طرف درگیر در کلاس‌های آنلاین یعنی معلمان، دانش‌آموزان و خانواده‌ها می‌پردازیم.
معلمان (ارائه دهنده مطالب در کلاس‌های آنلاین)
قبل از بحران اخیر و اپیدمی ویروس کرونا، برخی از معلمان، از کلاس آنلاین و ظرفیت‌های آن به صورت محدود استفاده کرده بودند. اما با تبدیل شدن کلاس آنلاین به تنها گزینه موجود، بسیاری از آن‌ها با چالش‌های جدی مواجه شدند که عبارتند از:
عدم آشنایی کافی با ابزار کلاس آنلاین
آشنا نبودن معلمان با فضای کلاس آنلاین و امکانات آن یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها است. یادگیری گام به گام ویژگی‌های کلاس آنلاین، فرآیندی زمان‌بر است که باعث می‌شود دبیران، به دانش خود اکتفا کرده و قید استفاده بسیاری از ویژگی‌های کلاس آنلاین را بزنند!
عدم کنترل کافی بر محیط کلاس و دانش آموزان
حضوری نبودن کلاس و عدم حضور فیزیکی دانش آموزان یکی از مهم ترین ابزار معلم را به عنوان گرداننده کلاس از او سلب می کند. نبود کنترل کامل، درصد زیادی از انرژی و وقت معلم را درگیر خود می کند که این موضوع می‌تواند بر کیفیت تدریس معلم تاثیر منفی بگذارد.
حواس‌پرتی دانش‌آموزان
عدم تمرکز دانش‌آموزان و حواس‌پرتی آن‌ها هم از مواردی است که ناشی از نبود امکان کنترل کامل بر دانش‌آموز و فضای کلاس است.
امکانات فنی ضعیف
یکی از مزایای کلاس آنلاین که می‌تواند در بسیاری از مواقع چالش برانگیز باشد، مجازی بودن و وابستگی آن به اینترنت است. حال می‌توان معلمی را تصور کرد که با اینترنتی ضعیف به کلاس مجازی متصل می‌شود؛ یا هنگام تدریس یک مبحث مهم آموزشی، ارتباط او با دانش‌آموزان بخاطر ناپایداری سرعت اینترنت قطع می‌شود.
دانش‌آموزان (مخاطب در کلاس‌های آنلاین و آموزش از راه دور)
بسیاری از دانش‌آموزان پس از اعلام غیرحضوری شدن کلاس‌ها، از تعطیلی مدارس خوشحال شدند اما پس از مدتی با چالش‌های کلاس آنلاین و یادگیری غیر حضوری مواجه شدند:
عدم وجود رابطه دو سویه آموزشی
بسیاری از دانش‌آموزان تا قبل از مجازی شدن کلاس‌ها، به یادگیری حضوری عادت داشتند. کلاس آنلاین با بر هم زدن این عادت، گروهی از دانش‌آموزان را دچار مشکل کرد. از طرفی در مقاطع حساس آموزشی مانند ورود کودکان به کلاس اول دبستان، بسیاری از آموزش‌هایی که از طریق مشاهده معلم انجام می‌گرفت (مانند نحوه صحیح در دست گرفتن قلم و نوشتن کلمات) با مشکل رو به رو شد.
عدم تمرکز
به دلیل فضای راحت کلاس آنلاین و حضوری نبودن آن، اکثر دانش آموزان از اتاق خودشان وارد کلاس آنلاین می‌شوند. این ویژگی در دسترس بودن کلاس آنلاین و محدود نبودن به مکان خاصی، تمرکز بسیاری از دانش‌آموزان را می‌گیرد. چک کردن موبایل، سرک کشیدن در اینستاگرام و محاسبه میزان باقی مانده از دانلود آخرین آپدیت یک بازی بتل رویال در PS4 ، مسلماٌ انتخاب اول خیلی از دانش‌آموزان در کلاس مجازی است!
آسیب جسمی
کلاس آنلاین شروع شده است؛ دانش‌آموز در آن حاضر می‌شود و 1 ساعت به صفحه مانیتور نگاه می‌کند، بعد از اتمام کلاس دقایقی استراحت کرده و به کلاس آنلاین بعدی می‌رود؛ حال می‌توان این عمل را در طول هفته‌ها و ماه‌ها بررسی کرد؛ یکی از مشکلات اساسی که دانش‌آموز به عنوان مخاطب در کلاس آنلاین با آن‌ها رو به رو است، ضعیف شدن چشم و افزایش وزن است. به خطر افتادن سلامتی دانش‌آموزان به دلیل عدم تحرکشان در کلاس آنلاین، یکی از چالش‌های خطرناک پیش روی سیستم‌های آموزشی است.
خانواده‌ها و مشکلات آموزش از راه دور
کلاس آنلاین علی‌رغم درگیر نبودن مستقیم خانواده‌ها با آن، چالش‌های متعددی را برای آن‌ها به وجود آورده است. بخشی از این چالش‌ها به دانش آموز به عنوان قسمتی از فرآیند کلاس آنلاین و برخی به خود خانواده‌ها مربوط هستند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
حواس پرتی دانش‌آموز
حواس پرتی دانش‌آموز: یکی از دغدغه‌های خانواده‌ها در کلاس آنلاین، عدم تمرکز کافی دانش آموز در کلاس است. این عدم تمرکز که بخاطر فضای راحت‌تر کلاس آنلاین نسبت به کلاس حضوری است، باعث ایجاد تنش‌های بسیاری بین خانواده و دانش آموز می‌شود.
همکاری با مدرسه برای کنترل دانش‌آموز
بسیاری از خانواده‌ها در تمامی سال‌های تحصیل فرزندشان، کنترل فرزند و مراقبت از او در حیطه آموزش را منحصر به مدرسه می‌دانستند. آنلاین شدن آموزش باعث تقسیم این مسئولیت بین مدرسه به عنوان برگزار کننده کلاس و خانواده به عنوان ناظر بر دانش‌آموز شده است.
ایجاد تعادل بین مسئولیت‌های خانه و نظارت بر دانش‌آموز
از دیگر چالش‌های کلاس آنلاین برای خانواده، اضافه شدن مسئولیت نظارت بر فرزند در کلاس آنلاین به مسئولیت‌های خانه است. نظارت بر تمرکز فرزندان، فراهم کردن شرایط مشابه با محیط کلاس در خانه، دور کردن وسایل غیر ضروری از محلی که دانش‌آموز در آن جا در کلاس آنلاین شرکت می‌کند و بسیاری از مسائل دیگر، از چالش‌های پیش روی خانواده‌ها در آموزش مجازی و کلاس آنلاین است.
یکی از راه‌حل‌های چالش آموزش از راه دور؛ الوکام
«الوکام» تمامی قابلیت‌های یک نرم افزار آموزش مجازی استاندارد و با استفاده آسان را دارد. آموزش آنلاین در الوکام در راستای تعامل بهتر بین مدرس و فراگیر و همینطور کاهش چالش های کلاس آنلاین برای طرفین ارتباط آموزشی گام پیش می رود.
امکان به اشتراک گذاشتن صدا و تصویر معلم، استاد، دانش‌آموز یا دانشجو، امکان گفتگوی برخط (چت)، امکان اشتراک‌گذاری صفحه رایانه معلم یا دانش‌آموز و امکان انجام پرسش کلاسی از جمله ویژگی‌های «الوکام» در برگزاری کلاس‌های آنلاین است.
این ویژگی‌ها با نزدیک‌کردن کنترل مجازی معلم به کنترل آموزش حضوری، کمک موثری در صرف 100 درصد انرژی معلم برای ارائه مطالب آموزشی و حفظ تمرکز دانش آموز می‌کند. سرورهای این سامانه در داخل کشور قرار دارند. به همین دلیل «الوکام»، سیستم آموزش آنلاین خود را از منظر کیفی در سطح بالاتری نسبت به رقبای خارجی خود ارائه می‌دهد.
این سامانه در شبکه ملی هم با سرعت بسیار بالا و بدون قطعی قابل اجراست. ضمن اینکه با تمهیدات در نظر گرفته شده، از اطلاعات کاربران کاملا محافظت می‌شود. محیط کار این سامانه فارسی و کاربر پسند است و استفاده از آن به سهولت امکان‌پذیر است. همین ویژگی‌ها «الوکام» را نسبت به رقیبان داخلی و خارجی خود ممتاز کرده است.
