برای موفقیت در تدریس و دریافت بازدهی بالا از کلاس، تسلط به محتوا، امکانات آموزشی و مدیریت کلاس، کافی نیستند. برای این منظور باید بدانیم که چگونه تنوع در تدریس ایجاد کنیم؟ خوشبختانه روش‌های متعددی برای دستیابی به این هدف وجود دارند. همگی آن‌ها خلاقیت‌محور هستند و نیاز دارند که ذهنیت خود را از شیوه‌های سنتی، تدریس کمی دور کنیم. در این مقاله، ۶ تکنیک برای ایجاد تنوع در کلاس درس را معرفی می‌کنیم. با ما همراه باشید و ازاین‌پس، محیط جذاب‌تری برای فراگیران خود رقم بزنید.
داستان‌ها و مثال‌ها می‌توانند بستری عالی برای انتقال مفاهیم مدنظر شما باشند؛ بدون اینکه مخاطب را خسته یا ذهن او را پیچیده کنند. در رابطه با هر موضوعی که تدریس می‌کنید با جستجویی در اینترنت، داستانی در رابطه با آن پیدا کنید. البته شاید برای هر موضوعی نتوان داستانی شنیدنی و درعین‌حال با ربط مستقیم به موضوع درس پیدا کرد؛ اما حداقل می‌توانید با ارائه‌ی مثال، هم مطلب را جذاب‌تر منتقل کرده و هم در زمان تدریس، صرفه‌جویی کنید. سعی کنید هنگام انتخاب داستان و لحن آن، سن مخاطب، علاقه‌مندی‌ها، شغل و روحیات او را در نظر بگیرید. این تکنیک به‌ویژه در ساده‌سازی مفاهیم پیچیده و احتمالا کسل‌کننده، موثر خواهد بود.
استفاده از تصاویر و ابزارهای کمک آموزشی
به مدد تکنولوژی، تنوع در تدریس ساده‌تر شده است. امروزه دیگر تصور یک کلاس درس بدون کامپیوتر، پروژکتور و دیگر وسایل دیجیتال کمک‌آموزشی در کشورهای پیشرفته، تقریبا محال است. حتما از این ابزارها در کلاس درس خود استفاده کنید. می‌توانید بخشی از محتوای آموزشی‌تان را به کمک ویدئو و فیلم نشان دهید. تصاویر را با نشان دادن آن‌ها روی پرده‌ی پروژکتور، بزرگ‌تر و واضح‌تر کنید. درست مانند کاری که هنگام ارائه‌ی کنفرانس انجام می‌دهید.
یکی از مزایای آموزش آنلاین، این است که تقریبا به‌طور خودکار، دستیابی به این تکنیک را تضمین می‌کند. بااین‌حال، لازم است که از پلتفرم‌های برگزاری کلاس آنلاینی استفاده کنید که پهنای باند بالایی داشته و امکان به اشتراک‌گذاری صفحه‌نمایش یا بارگذاری سریع فایل‌های ویدئویی یا صوتی را فراهم می‌کنند.
استفاده از موسیقی، یکی از تکنیک‌های اصلی ایجاد تنوع در تدریس است. نه‌تنها می‌توانید برای برخی مخاطبان مانند کودکان، بخشی از محتوا را به‌صورت موزیکال ارائه دهید؛ استفاده از موسیقی برای شروع، پایان و زمان استراحت نیز مفید است.
اختصاص زمانی به پرسش و پاسخ
پرسش و پاسخ، یکی از راه‌کارهای مقابله با یکنواختی تدریس است. بسیاری از مطالب مفید پیرامون موضوع اصلی درس در طول پرسش و پاسخ‌ها مطرح می‌شوند. علاوه بر این، این کار سبب می‌شود که فراگیران برای طرح سوالات خلاقانه، تلاش کنند.
درحالی‌که بسیاری از مدرسان، بخش پرسش و پاسخ را به انتهای کلاس موکول می‌کنند، توصیه می‌شود در بخش‌های مختلف کلاس، زمانی را به این فعالیت اختصاص دهید. به‌این‌ترتیب، مطمئن خواهید شد که فراگیران به‌خوبی با شما پیش می‌آیند و سوالی بی‌پاسخ نمی‌ماند. این تکنیک خود یکی از راه‌کارهایی است که در پاسخ به سوال چگونه یک کلاس فعال داشته باشیم؟ نیز مطرح می‌شود.
دعوت از مهمان
یکی از جذاب‌ترین کارهایی که می‌توانید برای ایجاد تنوع در کلاس درس خود انجام دهید، دعوت از مهمانان مرتبط با موضوع کلاس است. این کار برای همه‌ی رده‌های سنی جذابیت دارد. به‌ویژه اگر مهمان شما فردی شناخته‌شده برای مخاطبان باشد، تاثیر این تکنیک بیشتر است. بااین‌حال باید برای این فعالیت برنامه‌ریزی داشته و با مهمان خود نیز هماهنگ باشید. از او بخواهید که تجربه، داستان و دانش خود را در زمانی کوتاه به اشتراک بگذارد.
طراحی فعالیت گروهی در کلاس
یکی از مهم‌ترین روش‌های تنوع در کلاس، توجه به فعالیت‌های گروهی است. روش‌های تدریس فراگیرمحور یا تحقیق‌محور خودبه‌خود جذابیت بیشتری از این نظر دارند. بااین‌حال، حتی اگر تدریس شما مدرس‌محور است هم می‌توانید بخش‌هایی از کلاس را به فعالیت‌های گروهی اختصاص دهید. نمونه‌هایی از فعالیت‌های گروهی کلاسی شناخته‌شده عبارت‌اند از:
- حل معمایی
- ساخت کاردستی، روزنامه دیواری یا هر چیز دیگر
- مباحثه
- انجام تحقیقی کوتاه به‌صورت گروهی سر کلاس
- انواع آزمایش‌ها
یکی از فعالیت‌های گروهی مفید، بازی است. بازی می‌تواند در خدمت انتقال مطلب قرار بگیرد. به‌ویژه بازی‌های کامپیوتری و آنلاین آموزشی می‌توانند به‌عنوان بخشی خلاقانه از آموزش الکترونیک و مجازی مطرح شوند.
ایجاد تنوع در منابع
آخرین روش تنوع در آموزش، تدریس از منابع مختلف است. تنها به کتب درسی و رسمی اکتفا نکنید. مثلا اگر موضوع شما تاریخی است، بی‌نهایت کتاب وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. گاهی کتب درسی و رسمی، اطلاعات جذابی ندارند و تنها به انتقال اطلاعات اصلی اکتفا کرده‌اند. این در حالی است که منابع مفصل‌تر به‌احتمال‌زیاد، ابعاد بیشتری از موضوع تدریس شما را آشکار می‌کنند.
چگونه تنوع در تدریس ایجاد کنیم؟ این سوالی بود که در این مقاله تلاش کردیم با ارائه‌ی ۶ راه‌کار به آن پاسخ دهیم. ایجاد تنوع در تدریس، سبب جذابیت بیشتر محیط کلاس، لذت بیشتر آموزش و یادگیری، روابط بهتر و درنهایت، افزایش بازدهی فراگیران می‌شود.
