بسیاری از افراد تفاوت وبینار با سمینار را نمی‌دانند. درحالیکه هدف هردوی این فعالیت‌ها و روش‌های گردهمایی یکسان است اما در اجرا، ابزارها، مزایا و معایب و بسیاری موارد دیگر با یکدیگر تفاوت دارند. اینترنت، همان‌طور که روش‌های ارتباط فردی را با اپلیکیشن‌های پیام‌رسان، ایمیل و غیره متحول کرده، روش‌های ارتباط‌جمعی، برگزاری همایش‌ها و حتی آموزش را نیز به‌شدت تحت تاثیر قرار داده است. یکی از نمودهای چنین تحولی، وبینار یا شکل اینترنتی‌شده سمینار است.
در این مقاله از الوکام، کامل‌ترین پلتفرم برگزاری وبینار، ابتدا به مرور تعریف هریک از مفاهیم وبینار و سمینار پرداخته و سپس به بیان تفاوت‌های آنها می‌پردازیم. در آخر نیز به این موضوع می‌پردازیم که در دنیای امروز، هر یک از این روش‌های گردهمایی چه کارکردهایی دارند. اگر شما نیز در درک فرق وبینار و سمینار دچار مشکل هستید یا قصد برگزاری یا شرکت در آنها را در آینده دارید با ما همراه شده و به شناخت کاملی از این دو فعالیت برسید.
سمینار (Seminar)، گردهمایی عده‌ای مشخص از افراد با ویژگی‌های مشترک مانند تخصص، هدف، علاقه‌مندی و غیره به‌منظور گفتگو در مورد یک موضوع خاص و دریافت نتیجه از آن است. ماهیت این رویداد می‌تواند تجاری، تحقیقاتی، آموزشی و غیره در رشته‌های گوناگون باشد. سمینارها معمولا توسط سازمان‌ها و انجمن‌ها سازمان‌دهی شده و بهصورت حضوری در مکانی مشخص و ازپیش‌اعلام‌شده برگزار میشوند. آنها میتوانند مخاطب نیز داشته باشند.
یک سمینار باید مدیر برگزاری یا مدیر جلسه داشته باشد. وظیفه‌ی این شخص، اعطای زمان مشخص به هریک از مدعوین، مدیریت جلسه ازنظر پوشش موضوعات و زمان، تخصیص زمان لازم به پرسش و پاسخ و غیره است. اگر سمینار با تعداد زیادی از افراد برگزار شود به یک تیم مدیریتی نیاز خواهید داشت.
وبینار چیست؟
قدم بعدی در راستای درک تفاوت وبینار با سمینار ، تعریف وبینار (Webinar) است. ازنظر کارکرد و هدف، وبینار مشابه سمینار است با این تفاوت که به‌جای برگزاری در یک مکان فیزیکی، بهصورت آنلاین برگزار میشود. در این روش، گردهمایی افراد از طریق نرم‌افزارها و پلتفرم‌های ارتباط‌جمعی که مخصوص برگزاری جلسه آنلاین طراحی شده‌اند در زمان مشخصی به هم متصل میشوند.
موضوعات وبینار نیز مانند سمینار می‌تواند تجاری، آموزشی و غیره و در رشته‌های مختلف باشد. اما یکی از مهم‌ترین موضوعات و کارکردهای وبینار، بازاریابی، برندینگ و فروش محصولات است. امروزه، شرکت‌ها و سازمان‌ها در سراسر جهان از این طریق با بازار هدف، مشتریان، کارمندان و همکاران خود ارتباط برقرار میکنند.
بررسی 8 تفاوت سمینار و وبینار
با بررسی تعاریف ارائه‌شده از این دو مفهوم، احتمالا درک تفاوت‌هایشان با یکدیگر برایتان آسان است. فارغ از تفاوت‌های بارز، این دو تفاوت‌های ظریف‌تری نیز دارند که آنها را نیز در این بخش موردبررسی قرار داده‌ایم.
1. مکان برگزاری
شاید مهم‌ترین فرق وبینار و سمینار در مکان برگزاری آنها باشد. سمینار در محیطی فیزیکی و وبینار بهصورت آنلاین برگزار میشود. همین امر سبب شده است که به‌طورکلی، وبینار گزینه‌ای آسان‌تر برای همایش به نظر برسد. برخی از مزایای وبینار در این زمینه عبارت‌اند از:
- کاهش هزینههای مربوط به اجاره‌ی فضا و امکانات لازم مانند میز و صندلی و…
- کاهش هزینه‌ی زمانی افراد برای شرکت در جلسه
- کاهش هزینههای رفتوآمد
- راحتی بیشتر شرکتکنندگان در جلسه از خانه، محل کار و…
بااین‌حال یکی از موارد تفاوت سمینار و وبینار این است که کیفیت برگزاری وبینار به‌شدت تحت تاثیر کیفیت اینترنت برگزارکنندگان آن است. این مسئله گاهی، سبب محدودیت شده و نیازمند تمهیدات بیشتر مانند اینترنت جایگزین و ضبط جلسه است.
2. امکانات برگزاری
با توجه به تفاوت مکان‌های برگزاری وبینار و سمینار، امکانات موردنیاز برای برگزاری آنها نیز متفاوت خواهد شد. در یک سمینار به ابزارهایی معمولی مانند میز، صندلی و دکوراسیون محل برگزاری نیاز دارید اما برای برگزاری وبینار ابزارها هرچه دیجیتال تر میشوند. علاوه بر اینترنت که رکن اصلی برگزاری وبینار است، شما و برگزارکنندگان به دستگاه‌های دیجیتال مانند موبایل و لپ‌تاپ نیاز خواهید داشت. برخورداری از امکاناتی مانند میکروفون و دوربین حرفه‌ای، لوازم نورپردازی و هدفون نیز بر کیفیت هرچه بهتر وبینار اثرگذار بوده و از موارد تفاوت وبینار با سمینار در ملزومات اجرایی محسوب میشوند.
اما یکی از مهم‌ترین ملزومات برگزاری وبینار، پلتفرم یا نرم‌افزاری است که شرکتکنندگان باید در آن حضور پیدا کنند. این پلتفرم در حقیقت جایگزین مکان برگزاری سمینار شده است. برای این منظور می‌توانید از یک پلتفرم داخلی یا انواع خارجی آن استفاده کنید. پلتفرم‌های تخصصی مانند الوکام، امکانات مشابه پلتفرم‌های خارجی با پشتیبانی و محیط کاربری فارسی در اختیار شما قرار می‌دهند.
3. امکانات جانبی
امکانات جانبی، تاثیر زیادی بر کیفیت و جذابیت گردهمایی شما داشته و یکی از موارد مهم تفاوت وبینار با سمینار محسوب میشوند. درحالیکه در یک سمینار برای نمایش فایل‌ها و صفحه‌نمایش خود به ابزارهای زیادی مانند ویدئو پروژکتور و غیره نیاز دارید؛ پلتفرم‌های برگزاری وبینار به شما این امکانات را بهراحتی با فشردن یک دکمه می‌دهند.
به‌طورکلی، می‌توان گفت که امکانات جانبی وبینار از سمینار بیشتر است که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- امکان ضبط وبینار
- امکان به اشتراک‌گذاری فایل و دانلود آن
- امکان نظرسنجی در پایان جلسه
- امکان به‌نمایش‌گذاری اطلاعات مربوط به تماس و برندینگ
- امکانات مدیریتی مانند قطع صدا و تصویر مخاطبان یا اخراج از جلسه
4. تحلیل موفقیت همایش
پس از برگزاری همایش خود قطعا نیاز دارید که عملکردتان را ارزیابی کنید. تفاوت سمینار و همایش آنلاین در این زمینه بسیار بارز است. تحلیل‌های سمینار به روش‌های سنتی و با دخالت بسیار زیاد انسان انجام میشوند. روندی که انرژی، هزینه و وقت زیادی مصرف کرده و البته می‌تواند نتایج نه‌چندان دقیقی را هم به دست بدهد.
فرق وبینار و سمینار در این زمینه این است یک پلتفرم حرفه‌ای وبینار می‌تواند تحلیل‌های سریع، دقیق و جامعی را از عملکرد شما ارائه کند. میزان مشارکت افراد، رصد فعالیت‌های آنها و بررسی نتایج نظرسنجی‌های انجام‌شده ازجمله مزایای وبینار در این زمینه محسوب میشوند.
همچنین باید اشاره کنیم که به‌طورکلی وبینار با مدل‌های کسب‌وکار و آموزش آنلاین، تناسب بیشتری دارد. سازمانی که بسیاری از فعالیت‌هایش مانند فروش، بایگانی اطلاعات، ارتباطات درون سازمان و غیره آنلاین است، بهتر است همایش‌هایش را نیز بهصورت آنلاین برگزار کند.
5. مدیریت اجرایی
یکی از مهم‌ترین موارد فرق سمینار و وبینار در مدیریت تیم برگزاری، انجام هماهنگی‌ها، پشتیبانی فنی هنگام برگزاری جلسه و به‌طورکلی، مدیریت اجرایی است. برگزاری وبینار از این نظر ساده‌تر است و برداشته شدن لزوم حضور فیزیکی، سبب شده است که هماهنگی برای شرکت مدعوین، آسان‌تر شود.
از سوی دیگر، نیاز به نگهداری‌های از تجهیزات فیزیکی و رفتوآمد و غیره نیز کم شده و اعضای تیم برگزاری می‌تواند با انرژی بیشتر و صرف زمان کمتر با هم ارتباط داشته باشند. بااین‌حال لازم است که تیم برگزاری، کار با نرم‌افزار، تجهیزات دیجیتال و روش‌های رفع خرابی‌های فنی به‌خصوص اینترنت را بدانند و بهصورت جداگانه با یکدیگر در ارتباط باشند.
6. تعداد کاربران
یکی از مهم‌ترین موارد در فرق وبینار و سمینار، ظرفیت تعداد شرکتکنندگان است. در سمینارهای حضوری، تعداد افراد محدود به فضای فیزیکی سالن، صندلی‌ها و امکانات محل برگزاری است. همین موضوع باعث میشود همایش‌های بزرگ هزینه‌بر و گاهی دشوار برای مدیریت باشند.
در مقابل، وبینار این محدودیت را ندارد و می‌توان با استفاده از پلتفرم‌های مناسب، صدها یا حتی هزاران نفر را به‌طور هم‌زمان در جلسه آنلاین گردهم آورد. بنابراین تفاوت سمینار و وبینار در این زمینه به‌طور مستقیم بر مقیاس، هزینه و گستردگی مخاطبان اثر می‌گذارد.
7. امکان ضبط و بازبینی
یکی از کاربردی‌ترین تفاوت وبینار و سمینار در قابلیت ضبط جلسات است. در سمینار حضوری، محتوای ارائه معمولا تنها در همان زمان قابل‌دسترس است و اگر کسی حضور نداشته باشد، تجربه جلسه را از دست می‌دهد؛ حتی ضبط ویدئویی سمینار هم نیازمند تجهیزات حرفه‌ای و هزینههای جانبی است.
در مقابل، وبینار به‌طور پیش‌فرض امکان ضبط و ذخیره‌سازی را فراهم میکند و شرکتکنندگان میتوانند در هر زمان بازبینی کنند. این فرق وبینار با سمینار، ارزش آموزشی و بازاریابی آن را افزایش داده و دسترسی آسان‌تر به محتوای ارائه را برای مخاطبان ایجاد میکند.
8. تاثیرگذاری، تعامل و تمرکز
وقتی صحبت از وبینار و سمینار چیست به میان می‌آید، بسیاری تنها به شکل برگزاری توجه میکنند؛ درحالیکه میزان تعامل و تأثیرگذاری نیز تفاوت مهمی ایجاد میکند. در سمینار حضوری، تمرکز افراد به دلیل محیط رسمی بیشتر است و ارتباط چهره‌به‌چهره به عمق بحث کمک میکند.
از طرفی دیگر، در وبینار امکان پرسش و پاسخ آنلاین، نظرسنجی لحظه‌ای و استفاده از ابزارهای دیجیتال باعث افزایش تعامل و مشارکت میشود. بااین‌حال، حفظ تمرکز در فضای مجازی چالش‌برانگیزتر است. بنابراین انتخاب میان این دو به هدف، محتوای جلسه و نوع مخاطب بستگی دارد.
وبینار یا سمینار کدامیک بهتر است؟
تا اینجا فرق وبینار و سمینار را متوجه شده‌ایم. آنچه تعیین‌کننده گزینه مناسب برای همایش ماست، نیازها، انتظارات و بودجه‌مان است. در بحث بودجه، مشخص است که کفه ترازو بیشتر به نفع وبینار خواهد بود؛ اما همچنان همایش‌هایی هستند که بهتر است بهصورت حضوری برگزار شوند. به‌طورکلی اگر ارتباط حضوری و رودررو برای شما مهم است، همایش حضوری یا سمینار گزینه بهتری برای شما خواهد بود. در غیر این صورت، وبینار امکانات و سهولت بیشتر را در اختیار شما قرار می‌دهد.
جمع‌بندی
سمینار و وبینار دو روش مهم گردهمایی هستند. در هردوی این روش‌ها افرادی متخصص با هدف بررسی یک موضوع و تبادل‌نظر، گرد هم می‌آیند که می‌تواند با حضور تماشاگران همراه باشد. اصلی‌ترین تفاوت این دو در محل برگزاری‌شان است. سمینار، یک گردهمایی حضوری و وبینار، یک گردهمایی آنلاین است. این تفاوت اساسی، سبب برداشته شدن محدودیت‌های مکانی و کاهش هزینه‌ها در وبینار میشود.
دیگر تفاوت وبینار و سمینار در ملزومات موردنیاز برای برگزاری است. در وبینار، این ملزومات عمدتا دیجیتال هستند. امکانات جانبی وبینار نیز بیشتر است و این روش برگزاری همایش، سهولت بیشتری را نیز ازنظر اجرایی برای تیم برگزاری ایجاد میکند. امکان تجزیه‌وتحلیل همایش نیز در وبینار به شکل دقیق‌تر و سریع‌تر فراهم است. همه این‌ها سبب شده‌اند که امروزه سازمان‌ها یا به‌کلی وبینار را جایگزین سمینار کرده یا از ترکیب این دو استفاده کنند.
سوالات متداول
تفاوت اساسی در نحوهی برگزاری آنها است؛ وبینار بهصورت آنلاین و از طریق اینترنت برگزار میشود و شرکتکنندگان میتوانند بدون محدودیت مکانی در آن شرکت کنند، اما سمینار یک گردهمایی حضوری است که نیاز به حضور فیزیکی افراد در محل خاصی دارد.
وبینار محدودیت مکانی ندارد و شرکتکنندگان میتوانند از هر نقطهای به آن بپیوندند. هزینههای برگزاری و رفتوآمد نیز بسیار کمتر از سمینار است. علاوه بر این، امکان ضبط جلسه و بازبینی دوباره، ارزش آموزشی بالاتری ایجاد میکند. ابزارهای تحلیلی وبینار هم به شما کمک میکنند میزان مشارکت و تعامل مخاطبان را بهصورت دقیق بسنجید؛ قابلیتی که در سمینارهای حضوری بهراحتی وجود ندارد.
وبینارها معمولا ۳۰ تا ۹۰ دقیقه برگزار میشوند، درحالیکه سمینارها بسته به موضوع و تعداد سخنران میتوانند چند ساعت یا حتی یک روز کامل طول بکشند.
